Karl Vossler

Duits taalkundige (1872-1949)

Karl Vossler (Hohenheim (bij Stuttgart), 6 september 1872 - München, 18 mei 1949) was een bekend Duits romanist, die veel gepubliceerd heeft, met name op het gebied van de Franse, Italiaanse en Spaanse taal en literatuur.

Karl Vossler in 1926

Na het gymnasium in Ulm te hebben doorlopen heeft Vossler zowel Germaanse als Romaanse filologie gestudeerd op diverse universiteiten. In 1897 promoveerde hij in Heidelberg tot doctor in de germanistiek, met een proefschrift over de Duitse madrigalen. In 1900 verkreeg hij de Habilitation (universitaire lesbevoegdheid) voor romaanse filologie. In 1902 werd hij benoemd tot hoogleraar romaanse filosofie, literatuur en taalkunde in Heidelberg. In 1909 vertrok hij voor twee jaar naar Würzburg, tot hij in 1911 werd benoemd te München.

Als romanist was hij de belangrijkste vertegenwoordiger van de zogeheten 'idealistische' richting die zich afzette tegen het positivistische werk van Junggrammatiker als Wilhelm Meyer-Lübke. Vossler wilde taal-veranderingen verklaren met behulp van de veranderingen in de maatschappij en cultuur; volgens Vossler verklaarden de positivisten niets door klankveranderingen onder een 'klankwet' te scharen. Er is kritiek gekomen op zijn werkwijze, omdat deze het risico met zich meebrengt van een te groot eclecticisme, in die zin dat men alleen die feiten bekijkt die te pas komen bij het construeren van een correspondentie tussen taal en kultuur.[1] Anderzijds is zijn benadering, gezien de grote weerklank die zijn werk heeft gevonden, ook ervaren als een verbreding van het vakgebied, zo niet een bevrijding uit het nauwe keurslijf van het positivisme[2]. Omdat hij meer aandacht aan het creatieve aspect van taaluitingen schonk had Vossler ook meer oog voor de stilistiek, daar waar zijn voorgangers zich vooral hadden gericht op de fonetiek van de romaanse talen.

Vossler was voor de oorlog een openlijk opposant van het antisemitisme. In 1937 werd hij dan ook gedwongen met vervroegd emeritaat gestuurd. Na de oorlog echter werd hij 'gerehabiliteerd' in die zin dat hij tot rector van de universiteit van München werd benoemd. Een van Vosslers leerlingen was Victor Klemperer.

In 1926 werd Vossler opgenomen als lid van de Orde Pour le Mérite.

Publicaties in boekvorm bewerken

Bronnen bewerken