Joke van Leeuwen

Joke van Leeuwen
	Joke van Leeuwen bij haar thuis in Antwerpen (2008)
Algemene informatie
Volledige naam	Johanna Rutgera van Leeuwen
Geboren	24 september 1952
Geboorteplaats	Den Haag
Land	Nederland
Beroep	Schrijver, illustrator, cabaretier
Werk
Jaren actief	1978–heden
Genre	Jeugdliteratuur, romans en non-fictie
Bekende werken	Deesje (1986), Iep! (1996), Mooi boek (2015)
Uitgeverij	Querido
Onderscheidingen	Theo Thijssenprijs (2000), Gouden Ganzenveer (2010), Constantijn Huygens-prijs (2012)
	Dbnl-profiel
	(en) IMDb-profiel
	Website
Portaal	Literatuur

Johanna Rutgera (Joke) van Leeuwen (Den Haag, 24 september 1952) is een Nederlands auteur voor kinderen en volwassenen, dichter, illustrator en performer. Ze woont in Antwerpen.

Biografie bewerken

Joke van Leeuwen werd geboren in Den Haag. Haar vader was theoloog en het grote gezin verhuisde regelmatig.^[1] Ze woonde onder meer in Amsterdam, Brussel, Kerkrade en Maastricht. In haar ouderlijk huis werd veel gelezen, muziek gemaakt en toneel gespeeld. Van haar tiende tot haar dertiende schreef en tekende ze een eigen huiskrant.^[2]

Van Leeuwen studeerde grafische kunsten aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen en de Hogeschool Sint-Lukas Brussel in Schaarbeek. Daarna studeerde ze geschiedenis aan de Vrije Universiteit Brussel waarover ze vertelde: "In die tijd moest zo'n studie juist ook exacte componenten hebben, dus ging het over manuren staking, waarbij je over tien uren staking niet weet of tien mannen een uur gestaakt hebben of één man tien uur...". Uitgebreider komt haar opleiding (zowel geschiedenis als kunst) aan de orde in Het moet een beetje huppelen in mijn hoofd, een portret.^[3]

In 1978 debuteerde Joke van Leeuwen als kinderboekenauteur met De Appelmoesstraat is anders. In hetzelfde jaar won ze ook alle prijzen op het Camerettenfestival en kwam daarmee terecht in het officiële cabaretcircuit. Vanaf 1984 staat ze minder frequent op de planken, maar kwam in 2004 officieel terug met een combinatie van cabaret, literatuur en beeld. Ze treedt op met Mario Paric en haar vaste begeleidster Caroline Deutman op piano.^[4]

In 1993 acteerde ze met haar zus Marieke in de film Belle van Zuylen - Madame de Charrière van regisseur Digna Sinke. Joke van Leeuwen speelde de rol van Louise, schoonzus van Belle van Zuylen.

Als schrijver en illustrator van (kinder)boeken is ze veelvuldig bekroond. Zo werd Een huis met zeven kamers in 1980 bekroond met een Gouden Penseel en een Zilveren Griffel en Deesje in 1988 met een Gouden Griffel en een Zilveren Penseel. Van Leeuwen leverde het Kinderboekenweekgeschenk in 1988 (Duizend dingen achter deuren) en in 1993 (Het weer en de tijd). In 2013 werd ze in Duitsland bekroond met de James Krüss prijs voor internationale kinder- en jeugdliteratuur en ze wordt al enige jaren genomineerd voor de Astrid Lindgren Memorial Award. Haar hele oeuvre werd in 2000 bekroond met de Theo Thijssenprijs, in 2010 met de Gouden Ganzenveer en in 2012 met de Constantijn Huygens-prijs. Voor volwassenen schreef ze onder meer Feest van het begin (AKO Literatuurprijs) en De onervarenen (shortlist Libris Literatuur Prijs). Ze publiceert ook dichtbundels zoals Het moet nog ergens liggen en werd in 2007 gelauwerd met de Herman de Coninckprijs voor haar gedicht Andermans Hond. Van 2008 tot 2010 was Van Leeuwen stadsdichter van Antwerpen en realiseerde ‘Elfhonderd meter gedicht’ in de Sint Anna-voetgangerstunnel onder de Schelde. In 2019 publiceerde ze de bundel kinderverzen 'Hee daar mijn twee voeten' en het lange gedicht voor volwassenen 'Levenslust'. In 2020 verschijnt het kinderboek 'Ik ben Reinier en ons huis is afgebrand'.^[5]

In januari 2014 werd Joke van Leeuwen benoemd tot voorzitter van PEN Vlaanderen als opvolger van David Van Reybrouck.^[6] Onder haar voorzitterschap kregen allochtone auteurs een groter podium en focuste PEN Vlaanderen zich op politieke situatie in Turkije. In 2018 werd ze in deze functie opgevolgd door theatermaker Erik Vlaminck.^[7]

Bibliografie bewerken

Jaar	Titel	Uitgeverij	Opmerkingen
Bibliografie
1978	De Appelmoesstraat is anders
1979	Een huis met zeven kamers	Singel	Gouden Penseel, Zilveren Griffel (1980)
1981	De metro van Magnus		Zilveren Griffel
1982	Driedubbel		met Heymans en Wim Hofman
1983	Sus en Jum, 1, 2, 3
1984	Hoor je wat ik doe		met Thé Tjong-Khing
1985	Deesje	Querido	Gouden Griffel, Zilveren Penseel (1986), Duitse Jeugdliteratuurprijs (1988)
1985	Fien wil een flus
1986	Mus en de bus
1986	Papa en de nies
1986	De vis en het boek
1987	Het verhaal van Bobbel die in een bakfiets woonde en rijk wilde worden
1988	Duizend dingen achter deuren		Kinderboekenweekgeschenk
1988	We zijn allang begonnen, maar nu begint het echt		Zilveren Griffel
1990	De tjilpmachinek
1991	Wijd weg
1992	Dit boek heet anders
1992	Niet Wiet, wel Nel		Zilveren Griffel (1993)
1992	Openbaar vervoer
1993	Het weer en de tijd		Kinderboekenweekgeschenk
1993	Wat zijn dat? Woorden, schat
1994	Laatste lezers		C. Buddingh'-prijs (1995)
1995	De wereld is krom maar mijn tanden staan recht
1995	Ik ben ik		Zilveren Griffel (1996)
1996	Een poosje groot
1996	Iep!		Zilveren Griffel, Gouden Uil, Woutertje Pieterse Prijs (1997). Iep! (film) (2010)
1996	Twee beleefde dieven
1998	Bezoekjaren		met Malika Blain^[8], Wouterse Pietserse Prijs (1999) & Jenny Smelik-IBBY-prijs (2000)
1998	Kukel		Zilveren Griffel (1999)
1999	Een sok met streepjes		Pluim van de maand
1999	Kind in Brussel		beperkte oplage, genummerd en gesigneerd
2000	Poëzie is kinderspel
2000	Ozo heppie en andere versjes
2000	Sontjeland
2000	Naar toe toe
2001	Vier manieren om op iemand te wachten
2001	Wat wil je dan?
2001	Sontjeland
2002	Vrije Vormen		roman
2002	Tussentijd
2003	Kweenie		Die besten 7 Bücher für junge Leser (2004)
2003	Leesteken		beperkte oplage, niet in de handel
2003	Oord
2004	Slopie
2004	Waarom een buitenboordmotor eenzaam is		Plantin-Moretusprijs & Zilveren Griffel (2005)
2005	Ga je mee naar Toejeweetwel
2006	Heb je mijn zusje gezien?		Gouden Penseel (2007)
2006	Wuif de mussen uit		nominatie VSB Poëzieprijs
2007	Fladderen voor de vloed		verzamelde gedichten
2008	Een halve hond heel denken		een boek over kijken
2008	Alles nieuw		roman
2009	Stationsroman		novelle, samen met Herman Brusselmans, Tom Naegels, Anne Provoost en Oscar van den Boogaard, n.a.v. de restauratie van het Station Antwerpen-Centraal
2010	Hoe is 't		Gedichten in 't stad
2010	Interieur
2010	Toen mijn vader een struik werd		Toen mijn vader een struik werd (film)
2011	Waarom lig jij in mijn bedje?
2012	Kweenie		e-boek, samen met Bob Takes
2012	Half in de zee		Kleine poëziebundel ter gelegenheid van Gedichtendag 2012
2012	Feest van het begin		roman, AKO Literatuurprijs (2013)
2013	Maar ik ben Frederik, zei Frederik
2015	Mooi boek		Zilveren Griffel (2016)
2015	De onervarenen		roman (shortlist Libris Literatuur Prijs)
2016	Ergens		beeldverhaal
2016	Het moet nog ergens liggen		dichtbundel
2017	Toen ik		kinderboek Zilveren Griffel 2018
2018	HIER		roman
2018	Nu is later vroeger		non-fictie
2019	Hee daar mijn twee voeten		kinderverzen
2019	Levenslust		episch gedicht
2019	Ik ben Reinier en ons huis is afgebrand		kinderboek
2021	Mijn leven als Mens		roman
2022	Beginnelingen. De jonge jaren van 24 opmerkelijke mensen uit de hele wereld		kinderboek
2023	Dat bedoel ik, zei de zalm		kinderboek over filosofie (Maand van de Filosofie 2023)

Voorganger:
David Van Reybrouck

voorzitter van PEN Vlaanderen
2014-2018

Opvolger:
Erik Vlaminck

Externe links bewerken

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Joke van Leeuwen geeft in Het Vermoeden een overzicht over haar werk en leven luxmagazine.nl.
↑ Joke van Leeuwen. Querido Kinderboeken. Gearchiveerd op 23 december 2016. Geraadpleegd op 5 februari 2018.
↑ Bregje Boonstra Wat een mooite! Hoogtij in het kinderboek in acht portretten (Querido, 2009)
↑ Joke van Leeuwen en Caroline Deutman
↑ Taalschrift.org reportage Mieke Zijlmans:“Als stadsdichter moet je onder de mensen zijn”, 3/04/09. Gearchiveerd op 21 december 2022.
↑ Bart Temme, Joke van Leeuwen nieuwe voorzitter PEN Vlaanderen. Tzum Literair weblog (27 januari 2014). Gearchiveerd op 19 juni 2018. Geraadpleegd op 19 juni 2019.
↑ Auteursvereniging PEN Vlaanderen krijgt Arkprijs van het Vrije Woord 2018. Het Nieuwsblad (21 maart 2018). Gearchiveerd op 12 april 2018. Geraadpleegd op 12 april 2018.
↑ Lieke van Duin, Liedjes kunnen ontsnappen. Trouw (15 april 1998). Gearchiveerd op 12 februari 2019. Geraadpleegd op 10 februari 2019. "Twintig jaar geleden correspondeerde Joke van Leeuwen via Amnesty International met Malika's broer, die als politiek gevangene in een Marokkaanse gevangenis zat. Toen hij vrij kwam, nodigde het gezin uit Casablanca haar uit en leerde zij de andere gezinsleden kennen. In nauw overleg met Malika, en onder de voorwaarde dat het fictie zou worden, verwerkte Van Leeuwen hun verhalen tot een roman."

Zie de categorie Joke van Leeuwen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Joke van Leeuwen geeft in Het Vermoeden een overzicht over haar werk en leven luxmagazine.nl.

[2] Joke van Leeuwen. Querido Kinderboeken. Gearchiveerd op 23 december 2016. Geraadpleegd op 5 februari 2018.

[3] Bregje Boonstra Wat een mooite! Hoogtij in het kinderboek in acht portretten (Querido, 2009)

[4] Joke van Leeuwen en Caroline Deutman

[5] Taalschrift.org reportage Mieke Zijlmans:“Als stadsdichter moet je onder de mensen zijn”, 3/04/09. Gearchiveerd op 21 december 2022.

[6] Bart Temme, Joke van Leeuwen nieuwe voorzitter PEN Vlaanderen. Tzum Literair weblog (27 januari 2014). Gearchiveerd op 19 juni 2018. Geraadpleegd op 19 juni 2019.

[7] Auteursvereniging PEN Vlaanderen krijgt Arkprijs van het Vrije Woord 2018. Het Nieuwsblad (21 maart 2018). Gearchiveerd op 12 april 2018. Geraadpleegd op 12 april 2018.

[8] Lieke van Duin, Liedjes kunnen ontsnappen. Trouw (15 april 1998). Gearchiveerd op 12 februari 2019. Geraadpleegd op 10 februari 2019. "Twintig jaar geleden correspondeerde Joke van Leeuwen via Amnesty International met Malika's broer, die als politiek gevangene in een Marokkaanse gevangenis zat. Toen hij vrij kwam, nodigde het gezin uit Casablanca haar uit en leerde zij de andere gezinsleden kennen. In nauw overleg met Malika, en onder de voorwaarde dat het fictie zou worden, verwerkte Van Leeuwen hun verhalen tot een roman."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]