Het narrenschip (tekening)

Het narrenschip is een tekening naar Jheronimus Bosch in het Louvre in Parijs.

Het narrenschip
Kunstenaar	Anoniem (naar Jheronimus Bosch)
Jaar	16e eeuw
Techniek	Penseel in grijze inkt, wit gehoogd, op grijs papier
Afmetingen	25,6 × 16,6 cm
Verblijfplaats	Musée du Louvre
Locatie	Parijs
Portaal    Kunst & Cultuur

Beschrijving

Jheronimus Bosch. Het narrenschip. Ca. 1494 of later. Parijs, Musée du Louvre.

Het is een vrijwel exacte kopie van het schilderij Het narrenschip van Jheronimus Bosch, dat zich ook in het Louvre bevindt. Er zijn echter enkele verschillen. Zo ontbreekt de vis, die op het schilderij aan een tak van de boom op de achterkant van het schip hangt, terwijl het braaksel van de man geheel rechts juist beter te zien is. Daarnaast is op de tekening het struikgewas slechts summier weergegeven. Daar waar op het schilderij op de achtergrond een berglandschap geschilderd is, laat de tekening het silhouet van een stad zien. Men gaat ervan uit dat het schilderij op een zeker moment is overgeschilderd en dat de tekening het schilderij in oorspronkelijke toestand laat zien. In het Louvre bevindt zich ook een tekening naar het schilderij De dood van een vrek van Bosch (zie De dood van een vrek (tekening)), in dezelfde techniek en met ongeveer dezelfde afmetingen.

Toeschrijving

Jheronimus Bosch. Antonius-drieluik, detail rechter buitenluik. Ca. 1501 of later. Lissabon, Museu Nacional de Arte Antiga.

Volgens Bosch-kenner Charles de Tolnay is de tekening een kopie naar het schilderij in het Louvre. Volgens Ludwig von Bladass is de tekening, net als die van De dood van een vrek, een kopie uit de jaren 1520. Friedländer, Popham en Boon beschouwen de tekening echter als een eigenhandig werk van Bosch. Hierbij wordt gewezen op de hoge kwaliteit van de tekening en overeenkomsten met grisailleschilderingen van Bosch op de buitenzijden van verschillende drieluiken. Zo is de zingende monnik op bijna dezelfde manier opgehoogd met witte verf als de staande monnik op het rechter buitenluik van het Antonius-drieluik in Lissabon. Sommige auteurs hebben gesuggereerd dat het hier om een studie voor het schilderij zou gaan, iets wat Friedländer met klem ontkent. De deels zichtbare ondertekening van het Narrenschip laat een te groot verschil zien met de tekening, zodat de mogelijkheid dat het hier gaat om een studie niet waarschijnlijk is.

Herkomst

De tekening werd op 13 februari 1908 door het Louvre gekocht op de veiling van de collectie van de markies De Valori.

Zie ook

• Het narrenschip (schilderij)
• Lijst van tekeningen van Jheronimus Bosch

Externe links

• Webpagina van het Département des Arts Graphiques van het Louvre.

Tentoonstellingen

• De Van Eyck à Bruegel, Musée de l'Orangerie, Parijs, november 1935-januari 1936, cat.nr. 152, zonder afb.
• Jeroen Bosch, Noord-Nederlandsche primitieven, Museum Boymans, Rotterdam, 10 juli-15 oktober 1936, cat.nr. 25, p. 65, zonder afb. (als De blauwschuit).
• Middeleeuwse kunst der Noordelijke Nederlanden, Rijksmuseum, Amsterdam, 28 juni-28 september 1958, cat.nr. 181, zonder afb. (als Het Narrenschip).
• Première exposition des plus beaux dessins du Louvre et de quelques pièces célèbres des collections de Paris, Musée du Louvre, Parijs, 27 maart-30 mei 1962, cat.nr. 42, zonder afb.
• Le XVIe siècle européen. Dessins du Louvre, Musée du Louvre, Parijs, 20 oktober 1965-22 januari 1966, cat.nr. 64, met afb.
• Jheronimus Bosch, Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch, 17 september-15 november 1967, cat.nr. 52, p. 179, met afb. in zwart-wit (als Jheronimus Bosch of kopie naar Jheronimus Bosch, Het Narrenschip).
• De Van Eyck à Spranger. Dessins des maîtres des anciens Pays-Bas. 46ème exposition du Cabinet des Dessins, Musée du Louvre, Parijs, 27 januari-19 april 1971, cat.nr. 23, met afb.
• Pieter Bruegel der Ältere als Zeichner. Herkunft und Nachfolge, Kupferstichkabinett, Berlijn, 19 september-16 november 1975, cat.nr. 11, met afb. (als Das Narrenschiff).
• La grisaille, Musée national d'Art Moderne, Parijs, 24 april-31 oktober 1980, cat.nr. 13, zonder afb.
• Jheronimus Bosch, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 1 september-11 november 2001, cat.nr. 7.12 (als kopie naar Jheronimus Bosch, The Ship of Fools).

Noten