Harriet Martineau

Harriet Martineau (Norwich, 12 juni 1802 - Ambleside, 27 juni 1876) was een Engelse sociologe en schrijfster.

Leven bewerken

Ze was afkomstig van Norwich (Engeland) en stamde uit de middenklasse. Ze werd opgeleid via thuisonderwijs dat ze samen met haar broer volgde. Dit zorgde ervoor dat ze niet enkel de vakken die in die tijd geschikt werden geacht voor meisjes (huishoudkunde, naaien...) maar ook vakken die toen waren voorbestemd voor jongens (Latijn, wiskunde...) kreeg. Na dit thuisonderwijs kreeg ze samen met haar zus buitenshuis les. In deze periode werden ook haar gehoorproblemen duidelijk.

Met de dood van haar broer, het failliet gaan van de familie-firma en de hierop volgende dood van haar vader, moest Harriet in haar eigen onderhoud voordien. Aanvankelijk deed ze dit door naaiwerk, maar gaandeweg concentreert ze zich meer op haar schrijven (journalistiek).

In 1834 trok Martineau naar de Verenigde Staten. Op haar reis stelt ze zich verschillende doelen voor ogen:

de aspecten van het sociaal beleid in de VS bestuderen.
bekijken hoe gedetineerden en geesteszieken er behandeld worden.
de verspreiding van het onderwijs nagaan.

Na de studie van deze onderwerpen richtte ze zich op de slavernij. Ze mengde zich in discussies over dit onderwerp met als resultaat dat ze met de dood bedreigd werd en moest terugkeren naar Engeland.

Martineau had een zwakke gezondheid, maar weigerde een pensioen te aanvaarden van de eerste minister, dit omdat ze onafhankelijk wenste te zijn. Wegens haar gezondheidsproblemen ontwikkelde ze een fascinatie voor het mesmerisme.

In 1846 ging ze op reis naar Palestina en Egypte, waarover in 1847 een boek verscheen. In dit werk poneerde ze de these dat religies door de mens worden gecreëerd en niet geopenbaard worden door een god. Door deze stelling komt het tot een breuk met haar familie.

Harriet Martineau wordt buitenlands correspondent van de Daily News en hiernaast ook nog politiek commentator. Het werk van Auguste Comte vat ze samen in begrijpelijk Engels voor een breed publiek. Ten slotte legde ze zich toe op vrouwenstudies ondanks het feit dat ze steeds zieker werd. In 1876 stierf Harriet Martineau aan kanker, maar tot op het laatste moment bleef ze schrijven.

Werk bewerken

Illustration of Political Economy (1832) bewerken

Is het eerste werk van Martineau. Het betreft een maandelijkse serie van 24 delen waarin ze de concepten van de politieke economie uitlegt op een manier die bevattelijk is voor een ruim publiek.

Society in America bewerken

Op haar reis door de Verenigde Staten in het jaar 1834 hield Martineau een dagboek bij dat de basis vormde voor dit werk. Het geeft een zeer accurate beschrijving van het Amerikaanse staatsbestel en ook de toestand van de slavernij. Ze heeft vooral belangstelling voor de Amerikaanse democratie.

In het hoofdstuk Manufacturing Labour heeft Martineau aandacht voor de relatie tussen werknemer en werkgever. Ze ging ook zelf naar deze fabrieken om de situatie ter plaatse te bekijken. Haar aandacht ging vooral uit naar de vrouwelijke arbeider, dit kan echter verklaard worden door het feit dat de meeste mannen naar het westen waren getrokken en dat vrouwen dankzij de fabrieken in hun eigen onderhoud konden voorzien. Martineau stelt vast dat de lonen redelijk zijn en dat vrouwen en meisjes vrij goed gekleed zijn, kunnen kiezen welk werk ze doen en een relatief goede gezondheid hebben. Ze relativeert dit evenwel door eraan toe te voegen: "het is niet erger dan elders".

Het werk is geschreven als een soort reisverslag voor een Engels publiek en heeft dan ook een beschrijvend karakter met veel anekdotes.

On Female Education bewerken

Hierin ijverde Martineau voor onderwijs voor vrouwen. Dit omdat een vrouw zou moeten kunnen meepraten met de man, hem moet kunnen entertainen, maar ook om haar kinderen een goede opleiding te kunnen geven. Bovendien moeten vrouwen ook goed opgeleid worden omdat niet alle vrouwen onderhouden worden door een man en dus in staat moet kunnen zijn zichzelf te onderhouden. Volgens haar was het huwelijk een degradatie voor de vrouw, omdat het beperkingen stelde aan het kunnen van de vrouw.

Bibliografie bewerken

Harriet Martineau. Lithograph by D. Maclise [A. Croquis], 1888.

1834 Illustrations of taxation. No. I. The park and the paddock. A Tale; No. II. The tenth haycock; No. III. The jerseymen meeting. A tale; No. IV. The Jerseymen parting. A tale; No V. The scholars of Arneside, a tale. London, Charles Fox
1834 - Illustrations of Political Economy. Vol. I. Life in the wilds; The hill and the valley; Brooke and Brooke farm; Vol. II. Demerara; Ella of Garveloch; Weal and woe in Garveloch; Vol. III. A Manchester strike; Cousin Marshall; Ireland; Vol. IV. Homes abroad; For each and for all; French wines and politics; Vol. V. The Charmeu sea; Berkeley the banker - part I; Berkeley the banker - part II; Vol. VI. mrssrs. Vanderput and Snoek; The loom and the lugger - part I; The loom and the lugger - part II; Vol. VII. Sowes not reapers; Cinnamon and pearls; A tale of the Tyne; Vol. VIII. Drier creek; The three ages; Vol. IX. The farrers of Budge-row; The moral of many fables . London, Charles Fox. Vertaling: Tweetal verhalen betreffende de volks-huishoudkunde. Zalt-Bommel, Noman, 1847
1834-1835 - Contes de Miss Harriet Martineau sur l'économie politique. 1: La colonie isolée - La colline et la vallée; 2: Le village et la ferme, Demerara'; 3: Ella de Garveloch, La mer enchantée; 4: Prospérité et désastre a Garveloch; La coalition d'ouvriers a Manchester; 5: Pour chacun et pour tous, L'Irlande; 6: La cousine Marshall - Les vins de France et la politique. La Haye, chez G. Vervloet
1836 - Miscellanies. Volume I; Volume II. Boston, Hilliard, Gray and Company
1837 - Society in America. Vol. I; Vol. II. Paris, Beaudry's European Library
1838 - Retrospect of Western Travel. Vol. I; Vol. II. London, Saunders and Otley
1838 - How to Observe Morals and Manners. London, Charles Knight and Co
1839 - Deerbrook. A novel. London, Smith, Elder & Co. (ed. 1858)
1841 -The Hour and the Man. An Historical Romance. Vol. I; Vol. II. New York, Harper & Brothers
1841 - The Playfellow. Containing The Crofton Boys, Feats on the Fiord, The Settlers at Home, The Peasant and the Prince. London, George Routledge & Son. (ed. 1905). The Crofton boys vertaald als: Lief en leed in een kostschoolwereld. Amsterdam, W. Versluys, 1889
1844 - Life in the Sickroom. Essays. By an invalid ( = Harriet Martineau). London, Edward Moxon
1846 - The Billow and the Rock. London, Charles Knight & Co.
1846 - Feats on the Fiord. A Tale of Norway. London, Charles Knight & Co. Vertaald als: In de fjords. Amsterdam, W. Versluys, 1889
1848 - Eastern Life. Present and Past. Philadelphia, Lea and Blanchard. Complete in one volume
1849 - Household Education. London, Edward Moxon
1849 - The History of the Thirty Years' Peace, A.D. 1816–1846. Vol. I (From 1816-1824); Vol. II (From 1824-1833); Vol. III (From 1830-1841); Vol. IV (From 1837-1846). Editie: London, George Bell and Sons, 1877-1878
1852 - Letters from Ireland. London, John Chapman
1853 - The positive philosophy of Auguste Comte Vol. I; Vol. II. Editie: London, Kegan Paul, Trench, Trübner & Co, 1893. Freely translated and condensed naar Cours de philisophie positive door Auguste Comte
1859 - England and her soldiers. London, Smith, Elder & Co.
1876 - Biographical sketches, 1852-1875. London, Macmillan & co.
1877 - Harriet Martineau's autobiography. Vol I; Vol. II; Vol. III. London, Smith, Elder & Co. With memorials by Maria Weston Chapman
1891 - Hollandsche kolonisten in Engeland. Amsterdam, W. Versluys. Uit het Engelsch vertaald door W.J. Klaver
1983 - Harriet Martineau's letters to Fanny Wedgwood. Stanford, Calif, Stanford University Press ISBN 0-8047-1146-1. Edited by Elisabeth Sanders Arbuckle
1990 - Harriet Martineau. Selected letters. Oxford, Clarendon Press ISBN 0-19-818604-5. Edited by Valerie Sanders
2002 - Writings on slavery and the American Civil War. DeKalb, Northern Illinois University Press ISBN 0-87580-292-3. Ed. by Deborah Anna Logan

Literatuur bewerken

1957 - Vera Wheatley. The life and work of Harriet Martineau. London, Secker and Warburg

Zie de categorie Harriet Martineau van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.