Gebruiker:Mark in wiki/nlwiki

Over de kwaliteit van de Nederlandstalige Wikipedia

werksfeer

De Nederlandstalige Wikipedia wordt gedomineerd door witte, westerse cis-het mannen en de onderwerpen en het taalgebruik en de manier van discussiëren die zij leuk vinden. Als je geïnteresseerd bent in andere zaken, moet je ergens anders heen. Voor een encyclopedie die pretendeert een betrouwbaar en dus divers naslagwerk voor iedereen te zijn, is dat onacceptabel. Met de huidige gendergap op Wikipedia loopt de encyclopedie het risico om niet meer serieus genomen te worden. En de gendergap is niet de enige zorgwekkende gap. Natuurlijk is er een grote gendergap in de maatschappij, maar de gendergap in Wikipedia is veel groter.

Om maar wat te noemen: er zijn mooie artikelen over bijvoorbeeld voetbal, sciencefiction en Batman, maar artikelen over vrouwelijke kunstenaars en mode blijven ver achter, in kwantiteit en in kwaliteit. In mijn ogen is het artikel Eerste feministische golf nu ronduit een aanfluiting. (Het artikel First-wave feminism in de Engelstalige Wikipedia is beter, maar ook niet goed.) Maar om de encyclopedie te verbeteren, is het onvoldoende om meer pagina's toe te voegen over onderwerpen die worden gezien als vrouwelijk. Alles staat en valt bij de werksfeer. Zolang we de werksfeer niet weten te verbeteren is het dweilen met de kraan open. En de werksfeer is al jaren belabberd. Onder meer misogynie, racisme en transhaat worden gedoogd en niet zelden ronduit gepropageerd. Als ooit alle pestkoppen en haatzaaiers weg zouden zijn, gaat het nog jaren duren voordat dit als een betrouwbare encyclopedie zal worden gezien. If ever.

Blijkbaar slaagt de Nederlandstalige Wikipedia er niet in uitnodigend en inclusief genoeg te zijn voor mensen die niet wit, niet westers en niet man zijn. Mijn ervaring is maar al te vaak dat er een actief wegjaagbeleid is, om moedeloos van te worden. Klokkenluiders worden geblokkeerd, haatzaaiers toegejuicht.

Overbodig om toe te voegen dat de problemen die ik hieronder nog noem, in het niet vallen bij de vergiftigde werksfeer. Als je niet verder leest, weet je al genoeg.

schrijfstijl

Er zijn te veel fouten in stijl en grammatica, maar er zijn ook veel te veel inhoudelijke fouten, zoals het niet onderscheiden van hoofd- en bijzaken, en het vermelden van triviale informatie, verouderde informatie, speculatie of persoonlijke meningen. Ook lijken veel artikelen geschreven te zijn zonder de lezer in het oog te houden.

bronvermeldingen

Ik ben van mening dat wat "encyclopedisch" of "relevant" wordt genoemd, veel te beperkt gedefinieerd wordt. Heel veel informatie ontbreekt. Wat niet relevant is voor de één, is misschien heel relevant voor de ander.

Er zijn te veel triviale uitspraken, en veel te veel daarvan zelfs zonder bronvermelding. Er zijn sowieso veel te veel uitspraken zonder bronvermelding. Encyclopedische informatie zonder de mogelijkheid om de betrouwbaarheid ervan na te zoeken is waardeloze informatie. Het gaat mijns inziens in een encyclopedie niet om "waarheid" maar om controleerbaarheid ("verifiability"). Een artikel zonder bronvermelding is volgens mij dus per definitie een slecht artikel. En wat vroeger makkelijk te googlen was, hoeft dat nu niet meer te zijn. In sommige artikelen wordt volop gespeculeerd, terwijl het voor een encyclopedie alleen maar van belang is om verschillende gezichtspunten met een goede bronvermelding te noemen. Bovendien, voor je 't weet wordt Wikipedia ergens als bron genoemd en gaat een (mogelijk onwaar) verhaal een eigen leven leiden. Ik lees in de Nederlandstalige Wikipedia regelmatig teksten waarvan ik denk: hoe kom je dáár nou bij? Maar zonder bronvermelding is dat dus niet na te zoeken.

Vragen om bronvermeldingen worden niet zelden verwijderd, in dit voorbeeld zelfs zonder bewerkingssamenvatting of welke uitleg dan ook, terwijl bovendien duidelijk is dat na meer dan twee jaar nog steeds geen bron is gevonden en de informatie nog steeds wordt betwijfeld.

Zelfs heeft er bijna zeven jaar lang op de pagina Terpen Tijn gestaan dat de figuur Terpen Tijn iets weg heeft van Karel Appel, zonder enige bronvermelding. Het is een geheel zelfverzonnen opmerking, die onmogelijk valt te onderbouwen, en zoiets hoort niet thuis in een encyclopedie. En al helemaal niet zeven jaar lang. Bijna zes jaar stond er op de pagina Ettore Bugatti dat zijn bezit was onteigend, terwijl hij het in werkelijkheid na de oorlog had teruggekregen. Ruim een half jaar stond er dat Paul Kantner en Grace Slick getrouwd waren en dat ze samen drie kinderen hadden. Vijfeneenhalf jaar lang stond er in Wikipedia dat Barber van de Pol toneelstukken zou hebben vertaald van generaal Ewald von Kleist. Hoeveel onzin staat er in andere artikelen?

Elke bewering in elk artikel heeft in principe een bron. Het onvermeld laten van die bron zorgt ervoor dat de betrouwbaarheid van die bron niet kan worden bediscussieerd. Betrouwbaarheid van bronnen is, zoals gezegd, cruciaal voor een encyclopedie.

overbodige links

Er zijn veel te veel links naar onzinnige pagina's, zoals jaartallen, en veel te veel links naar zaken die een woordenboek in plaats van een encyclopedie vereisen om ze op te zoeken, zoals een link naar het woord "postzegel" in het artikel over het KNMI (zo'n link zou natuurlijk wel van belang kunnen zijn in een artikel over een postkantoor of over enveloppen).

doorverwijzingen

Ik vind het onhandig dat je op een doorverwijspagina komt als je zoekt naar bijvoorbeeld Madrid, Socrates, banaan of Freek de Jonge. Een gebruiker die "madrid" typt in het zoekveld, zal hoogstwaarschijnlijk wel op zoek zijn naar de hoofdstad van Spanje. En er hoort bovenaan het artikel over de hoofdstad een link naar een doorverwijspagina te staan, zodat een gebruiker die toch een andere Madrid zoekt dat kan vinden. Zo zijn er tal van voorbeelden van slechte en foutieve doorverwijzingen. Er wordt niet gekeken naar de gebruiker (maar bijvoorbeeld wel naar de hoeveelheid werk die een eventuele verandering met zich mee zou brengen).

bots

Wikipedia is inmiddels zo groot geworden dat we het niet meer allemaal met de hand kunnen overzien. Taken waar scripts/bots erg goed in zijn, zijn onder meer het verbeteren van stijl- en schrijffouten, taken op het gebied van ordening waaronder categoriseringen en de opmaak van infoboxen, en het aanmaken van doorverwijslinks en -pagina's. Scripts/bots zijn in mijn ogen onmisbaar om de kwaliteit van Wikipedia te verhogen en zo de encyclopedie professioneler te laten overkomen.

richtlijnen

De sfeer op de Nederlandstalige Wikipedia is al niet groots maar wordt verder verslechterd doordat elke toepassing van een sjabloon en elk stijlmiddel, zelfs tot het gebruik van het soort aanhalingstekens toe, worden bediscussieerd op de overlegpagina's. Waarom maken we geen Wikipedia-stijlboek, dus een Manual of Style, zoals de Engelstalige Wikipedia al jaren heeft? Dan discussiëren we daar hoe we de stijlmiddelen gaan toepassen op elke andere pagina, in plaats van dat per pagina telkens weer opnieuw te moeten bepalen.

kortzichtigheid

Beslissingen in de Nederlandstalige Wikipedia worden mijns inziens soms gekenmerkt door kinderachtige en kortzichtige overwegingen. Omdat de Taalunie de fout heeft gemaakt (misschien welbewust) om de schrijfwijze "trashmetal" te prefereren boven "thrash metal" weigerde de Nederlandstalige Wikipedia jarenlang om de pagina "thrash metal" te noemen. Maar in zo'n beetje alle talen van de wereld wordt "thrash metal" gebruikt, wat etymologisch klopt, en in het Nederlands hebben betrouwbare bronnen in overgrote meerderheid het ook over "thrash metal". De argumentatie van gebruikers van de Nederlandstalige Wikipedia was dat we door in dit geval van de Taalunie af te wijken de deur open zetten voor andere afwijkingen, wat logisch gezien een slecht argument is. Taal wordt nou eenmaal niet door de Taalunie gemaakt, maar door de mensen (betrouwbare bronnen) die de taal spreken en schrijven. Gelukkig spelt de Nederlandstalige Wikipedia sinds december 2012 het woord weer met "th".

In het voorjaar van 2014 werden uit alle artikelen de DSM-criteria verwijderd, omdat dat een schending van auteursrecht zou kunnen zijn. Heeft iemand er eigenlijk wel over nagedacht om die criteria te parafraseren in plaats van verwijderen (zoals de Engelstalige Wikipedia doet)? Wat moet je nou met een artikel over ADHD zonder dat je daar de DSM-criteria in noemt...?

geschiedvervalsing

In januari 2015 werden alle vermeldingen van Chrétien Breukers systematisch uit Wikipedia verwijderd. Ik begrijp dat deze Breukers mogelijk veel leugens heeft verspreid, maar er verdwenen ook vermeldingen die zeer makkelijk na te zoeken waren ([1], [2], [3]). Het leek of iemand Breukers uit de geschiedenis wilde weggummen. Toen ik deze gebruiker vroeg waarom die dat deed, kreeg ik een neerbuigende reactie die niet op de inhoud inging. In een encyclopedie mag je volgens mij geen controleerbare informatie verwijderen omdat die je niet bevalt. Dit soort arrogant gedrag is wijdverbreid in de Nederlandstalige Wikipedia en zorgt dat mijn enthousiasme tot een dieptepunt daalt.

samenvattend

Kortom, de Nederlandstalige Wikipedia komt op mij zeer onprofessioneel over.

Overigens denk ik wel dat een goede encyclopedie gemaakt wordt door niet te zeuren maar te wijzigen. Met andere woorden: als ik het zo onprofessioneel vind, moet ik het maar aanpassen. Maar sommige wijzigingen zijn gewoon niet door één editor terug te draaien. Onder de Wikipedia-incrowd bestaat een brede consensus, zo lijkt het, om elkaar kinderachtig te bejegenen en de Nederlandstalige Wikipedia vooral onprofessioneel te houden. Gebruikers tonen soms weinig empathie en opvallend veel arrogantie. De sfeer is weinig uitnodigend. Het is vechten tegen de bierkaai. Vaak word ik daar wanhopig over. En dan schrijf ik een pagina zoals deze.