Gebruiker:Ella Van Aken/Kladblok

Kintaro Hayakawa (10 juni 1889 – 23 november 1973), beter gekend als Sessue Hayakawa, was een beroemde Japanse acteur. Hij speelde voornamelijk in stille films en was een van Hollywoods grootste sterren in de jaren ’10 en ’20. Hij brak als eerste Japanse acteur door in Amerika en werd de eerste Aziatisch-Amerikaanse mannelijke hoofdrolspeler in Hollywood. Ondanks de racistische tendens die in die tijd in Amerika heerste jegens Japan was Hayakawa er zeer geliefd en werd hij beschouwd als Hollywoods eerste mannelijke sekssymbool. Hij staat het meest bekend voor zijn rol als Colonel Saito in de film The Bridge on the River Kwai (1957) waarvoor hij een Oscar nominatie in de wacht sleepte

Sessue Hayakawa
Hayakawa op een promotionele foto uit 1918.
Algemene informatie
Volledige naam 早川 雪洲, Hayakawa Sesshū
Geboren 10 juni 1889
Geboorteplaats Minamiboso
Overleden 23 november 1973
Overlijdensplaats Tokio
Land Vlag van Japan (1870–1999) Japans Keizerrijk
Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Werk
Jaren actief 1914-1967
Beroep acteur, filmproducer, filmregisseur
(en) IMDb-profiel
Portaal  Portaalicoon   Film

Biografie

bewerken

Hayakawa werd in 1889 geboren in een dorp genaamd Nanaura gelegen in de stad Minamibōsō, prefectuur Chiba. Zijn vader was de provinciale gouverneur en zijn moeder behoorde tot een aristocratische samoerai familie. In eerste instantie wilde Hayakawa geen acteur worden maar in zijn vaders’ voetsporen treden en officier in de Japanse Keizerlijke Marine worden. Tijdens zijn opleiding tot marinier scheurde hij echter zijn trommelvlies waardoor hij gehoorverlies opliep en gedwongen werd zijn opleiding te staken. Dit kwam als een harde klap en leidde tot een zelfmoordpoging. Op 18-jarige leeftijd deed hij een poging tot seppuku[1] die mislukte doordat zijn vader hem op tijd vond en naar het ziekenhuis bracht. Na zijn zelfmoordpoging begon Hayakawa aan de studie Politieke Economie aan de Universiteit van Chicago waar hij voor slaagde in 1912. Hij reisde naar Los Angeles en ontdekte een Japans theater in Little Tokyo. Dit theater wekte een zodanige interesse in hem op dat hij zelf ook begon met acteren. Hier kreeg hij de bijnaam Sessue (雪洲 Sesshū)[2]. Hij nam deel aan het theaterstuk The Typhoon waar hij werd ontdekt door filmproducent Thomas H. Ince die het stuk in 1914 omzette in een stille film met Hayakawa als hoofdrolspeler. De film sloeg meteen aan en in datzelfde jaar speelde Hayakawa in nog twee films van Ince, namelijk The Wrath of the Gods samen met zijn nieuwe vrouw Tsuru Aoki en The Sacrifice.

Carrière

bewerken

Vroege carrière

bewerken
 
The Cheat 1915

Na zijn doorbraak in 1914 speelde Hayakawa in meerdere films en werd hij een van de best betaalde acteurs in Hollywood. In 1915 speelde hij in The Cheat van filmproducent Cecil B. DeMille met Fannie Ward. De film was een groot succes en Sessue Hayakawa werd een sekssymbool in Hollywood. Vanwege zijn populariteit en succes eiste Sessue Hayakawa een salaris van meer dan 5000 dollar per week in 1915.

Hayakawa speelde soms in Westerns en actiefilms maar was vooral te zien in romantische drama's in de jaren '10 en begin jaren '20. Op een gegeven moment werd Hayakawa zijn eenzijdige rollen beu en in 1918 begon Hayakawa zijn eigen filmproductiemaatschappij genaamd Haworth Pictures Corporation. Hij wilde hiermee films creëren waarin de Japanse cultuur beter tot zijn recht kwam en waarin hij geen stereotyperende Aziatische rollen kreeg als Chinese gangster of Indiase dokter. Hayakawa produceerde in de volgende drie jaren 23 films. Hij regelde alles zelf, van het schrijven van films tot de materialen die er gebruikt werden op de set. Hij speelde ook in zijn eigen films en koos zijn co-sterren zelf. Hij groeide uit tot een van de best betaalde acteurs van de eeuw met een jaarlijks inkomen van 2 miljoen dollar dat hij verdiende met zijn filmproductiemaatschappij tussen 1918 en 1921. Hayakawa's succes was vergelijkbaar met dat van acteurs als Charlie Chaplin in die tijd en hij stond bekend om zijn weelderige levensstijl.

In de jaren '20 werd Hayakawa in Amerika steeds minder populair door de groeiende anti-Japanse sentimenten na de Eerste Wereldoorlog. In 1922 verliet Sessue Hayakawa Hollywood om in Europese en Japanse films te spelen. In 1924 verscheen hij in de Britse dramafilm The Great Prince Shan en in datzelfde jaar speelde hij in The Story of Su. Hij maakte zijn debuut in Frankrijk met le Bataille waarna Sessue Hayakawa ook daar een groot succes werd. Naast zijn beroep als acteur schreef hij ook een roman genaamd The Bandit Prince (1925) en speelde hij in het solotheaterstuk Samurai (theaterstuk) speciaal geschreven voor hem (1930) en voerde dit op voor koning George V van het Verenigd Koninkrijk en koningin Mary van Teck van Groot-Britannië. Binnen de kortste keren was Hayakawa niet alleen bekend in Amerika maar ook in grote delen van Europa.

Latere carrière

bewerken

In 1931 keerde Hayakawa terug naar Amerika en maakte zijn geluidsfilm debuut in Daughter of the Dragon samen met Anna May Wong, een bekende Chinees-Amerikaanse actrice. Hayakawa speelde een samoerai in de Japans-Duitse film The Daughter of the Samurai (1937) en ging datzelfde jaar naar Frankrijk voor Yoshiwara. Uiteindelijk kon hij Frankrijk niet meer uit vanwege de Duitse bezetting die begon in 1940. In de jaren daarna speelde Hayakawa in weinig films en onderhield zichzelf door aquarel schilderijen te maken en te verkopen. Hij nam deel aan de Résistance en hielp de Geallieerden ten tijden van de Tweede Wereldoorlog.

In 1949, toen Hayakawa 63 was, werd hij gecast voor de film Tokyo Joe. Het Amerikaanse Consulaat onderzocht of hij had bijgedragen aan de Duitse bezetting en toen dit niet het geval bleek te zijn kreeg hij een werkvergunning waardoor hij mee kon spelen in de film. Hierna speelde Hayakawa nog in Three Came Home als Luitenant-Kolonel Suga.

Einde carrière en dood

bewerken
 
Hayakawa's ster op de Hollywood Walk of Fame

Hayakawa's laatste grote film was The Bridge on the River Kwai (1957) die de Oscar won voor beste film en zelf werd hij genomineerd voor beste mannelijke bijrol. Ook sleepte hij een Golden Globe nominatie in de wacht. Hierna was Hayakawa voor lange tijd niet meer actief in de filmwereld en zijn laatste verschijning maakte hij in de geanimeerde film The Daydreamer. Na zijn pensioen verdiepte Hayakawa zich in Zen Boeddhisme en werd een Zen meester. Hij werkte ook als acteer coach en schreef zijn autobiografie genaamd Zen Showed Me The Way. In 1973 stierf Hayakawa door een combinatie van een longontsteking en een bloedprop. Hij werd begraven op de begraafplaats van de Chokeiji Tempel in Toyama.

Veel van Hayakawa's werken zijn verloren gegaan en hij wordt vaak niet vermeld in filmgeschiedenissen ondanks zijn razende populariteit. Hij kreeg wel een ster op de Hollywood Walk of Fame vanwege zijn bijdrage aan de filmindustrie.

Populariteit en Aziatische stereotypen

bewerken

Sessue Hayakawa was de eerste Japanse acteur die internationaal doorbrak. Dit is met name te danken aan de aantrekkingskracht van de zogenaamde tateyaku [3]. Net zoals de loyale samoerai die zichzelf en hun familie opofferen in kabukistukken verandert Hayakawa nauwelijks van gezichtsuitdrukking en hij laat zijn intense innerlijke emoties zien door subtiele bewegingen van de ogen. In het westen werd deze minimalistische manier van acteren gezien als origineel en verfrissend vergeleken met de groteske, overdreven bewegingen die gebruikelijk waren in stille films om te compenseren voor het feit dat er geen geluid was. Al kwam Hayakawa vrij weinig in contact met het kabuki theater, onbewust nam hij er kenmerken van over in zijn acteerwerk en werd hij geassocieerd met de tateyaku waardoor hij overkwam als een samoerai uit een kabukistuk.

Hayakawa was vooral populair onder jonge Amerikaanse vrouwen vanwege zijn exotische uiterlijk en sex-appeal in zijn rollen als verboden minnaar of slechterik. Hoe populair Hayakawa echter ook was, hij kreeg als Japanner nooit de rol als held van de film, alleen blanke mannen werden hiervoor gecast. In meer dan 20 films werd Hayakawa gecast als slechterik of exotische minnaar die op het einde zijn geliefde zou afstaan aan de "juiste" (blanke) man. Hayakawa's eerste films waren dan ook niet populair in zijn thuisland en werden gezien als beledigend omdat ze het beeld creëerden dat Japanse mannen sadistisch en wreed waren. Sommigen geloofden zelfs dat Hayakawa actief meewerkte aan de toename van de anti-Japanse sentimenten in de Verenigde Staten en zagen hem als een verrader. Hayakawa probeerde stereotypen te breken en Azië te laten zien op een andere manier dan het in het westen gekend was. Hij wilde een oprechter beeld laten zien van zijn cultuur en dat was de reden dat hij zijn eigen productiemaatschappij opzette. In 1949 zei hij: "mijn enige ambitie is om een held te spelen."

Filmografie

bewerken

Hoofdartikel: Sessue Hayakawa filmography.

Voetnoten

bewerken
  1. Traditionele vorm van zelfmoord voor de samoerai in Japan, uitgevoerd door het met een vlijmscherp lang mes opensnijden van de buik en indien mogelijk het vervolgens toebrengen van een snee in het hart.
  2. 雪洲 (Sesshū) betekent besneeuwd veld.
  3. Tateyaku is een term die gebruikt wordt in het Japanse theater. De term wordt geassocieerd met jonge mannelijke rollen en de acteurs van die rollen. de hoofdpersonage van een kabuki theaterstuk is bijna altijd een tateyaku rol. de term betekent letterlijk ‘staande rol’ en werd in eerste instantie gebruikt als koepelterm voor alle acteurs om ze te onderscheiden van muzikanten en andere artiesten.

Bronnen

bewerken

Boeken

  • Sato, T., Currents in Japanese Cinema, Verenigde Staten: Kondasha USA Inc, 1987.
  • Baskett, M., The attractive empire, transnational film culture in Imperial Japan, Hawaii: University of Hawaii Press, 2008.
  • Miyao, D., Sessue Hayakawa: Silent Cinema and Transnational Stardom, Verenigde Staten: Duke University Press, 2007.

Artikels

Zie de categorie Ella Van Aken/Kladblok van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.