Gebruiker:Daniel575/Spoorweg

(gered van AfD, zal dit in de toekomst wanneer ik tijd heb taalkundig corrigeren en goed plaatsen)

Infra exploitatie en materieel Spoorlijn Utrecht - Arnhem

Materieel op de spoorlijn Utrecht-Arnhem

In de loop der jaren waren er vrij veel verschillende treinen aan te treffen. In de oude stoomtrein tijdperk waren verschillende machines waar te nemen die vele reizigerstreinen en goederentreinen hebben voort getrokken.

Na de elektrificatie op het middenet namen voornamelijk de treinstellen Mat '36 en Mat '46 de reizigers diensten voor haar rekening. Na invoering van spoorslag '70 waren voornamelijk de locomotieven van de serie 2200 en 2400 die het goederenvervoer voor haar rekening nam. Ook Locs van de serie 1200 en 1300 waren aan te treffen. Voor de Intercity diensten waren voornamelijk de Hondekoptreintellen Mat '54 die werden ingezet en later eind jaren 80 aangevuld met een enkele ICM-koplopertreinstel en werd er af en toe ook getrokken ICR materieel aangetroffen. Voor de Buurlandtreinen werd Duits getrokken materieel ingezet met een 1300 of een loc van de serie 1600. De treinstellen Mat'64 namen alle stoptreindiensten tussen Utrecht en Arnhem voor haar rekening en na opening van de aansluiting met de Veenendaallijn ook de stoptreindienst tussen Utrecht en Rhenen. Half jaren 80 werd de Veenendaallijn de stamlijn voor de Hondkoptreinstellen Mat'54. Nadat de Hondenkoptreinstellen verdween van het spoorwegnet, werden de Koploperstellen en de DD-AR stammen ingezet op de Intercity diensten. Mat'64 keerde deels terug voor treindienst tussen Utrecht en Rhenen aangevuld met SGM sprinter treinstellen, DDM-1 stammen getrokken met locs van de serie 1600 en DD-AR stammen met locs van de serie 1700. Na instroom nieuw materieel verdween de DD-AR stammen en werden vervangen door ICM koploperstellen en de nieuwe V-IRM stellen.

Voor de Intercity diensten tussen Utrecht en Arnhem maakt NS-R hoofdzakelijk gebruik van de VIRM stellen. Voor de sneltreindiensten zijn meestal de Koploperstellen aan te treffen. De Treindiensten tussen Utrecht en Rhenen hoofdzakelijk Mat'64 aangevuld met DD-AR stammen.

In de nieuwe dienstregeling van 2007 zijn de volgende treinstellen aan te treffen. Intercitydiensten: VIRM stellen (hoofdzakelijk voor de treindienst Nijmegen-Den Helder v.v. Trekduw met stam ICR rijtuigen met stuurtand en locserie 1600 of 1700. Stoptrein/Sprinterdiensten: Tussen Arnhem en Ede Wageningen Mat'64. Tussen Utrecht en Rhenen SGM-Citypendels, Gemoderniseerde SGM sprintertreinstellen, DD-AR en een enkele mat'64

Voor het goederenvervoer zijn nu tal van spoorwegvervoerders aktief die met goederentreinen rijden tussen Utrecht en Arnhem. Railion maakt nu veel gebruik van de voomalige NS Lokomotieven serie 1800 (voorheen NS 1600) en de diesels serie 6400. Ook locomotieven van voorheen DB zijn op de lijn aan te treffen. ACTS en Rail4Chem maken hoofdzakelijk gebruik van de Class'66 locs. Maar ook Voslohlocs van de verschillende vervoerders zijn hier aan te treffen.

Beveiliging en seinwezen

Ook na toenemende treinverkeer op de Rhijnspoorweg werd deze beveiligd via het mechanisch blokstelsel. De spoorlijn is dubbelspoor aangelegd en was de lijn mogelijk beveiligd met het blokstelsel ll of blokstelsel lll. Bijna alle stations op de lijn hadden vanwege aanwezigheid van een uitgebreide of eenvoudige emplacement een stationsbeveiliging met een post T en 1 of meerdere seinhuizen. Aan de vrije baan waren op de Rhijnspoorweg tussen blokken die werden bemand door blokwachters en waren er ook diverse baanwachterswoningen op de lijn aan te treffen voor het bedienen van het blokstelsel en of de diverse spoorwegovergangen. Na de oorlog werden diverse armseinen vervangen door het lichtseinstelsel '46. Aan de vrije baan werden de armseinen vervangen door een eenhoogte lichtsein die van kleur kon wisselen de hoofdseinen waren rond en de voorseinen vierkant. De stationsbeveiliging werden de armseinen vervangen door een driehoogtenlichtsein. Een van de stations op deze lijn was onder andere Driebergen-Zeist. In 1949 was het volledige lichtseinstelsel op de spoorlijn Utrecht-Arnhem in gebruik. In de loop der jaren deed de automatisch blokstelsel zijn intrede en dat betekende het einde werkzaamheden voor de blokwachters op het traject Utrecht naar Arnhem. Spoorwegovergangen werden voortaan beveiligd door AHOB's en AKI's. Door invoering van het automatisch blokstelsel werd ook de stationsbeveiliging eenvoudiger en konden seinhuizen worden opgedoekt. De NX-beveiliging deed zijn intrede en konden de stationsbeveiliging van Driebergen-Zeist en Maarn-goederen en ook later de aansluiting op de Veenendaallijn vanuit de VL-post in Utrecht CS worden bediend en Ede-Wageningen en Wolfheze vanuit Arnhem. Veenendaal-De Klomp heeft geen emplacement meer en is een station aan de vrije baan. De treinen zijn op een tableau waar te nemen. Inmiddels wordt de lijn beveiligd met EBP vanuit Utrecht en Arnhem en is de vrije baan voorzien van Automatisch blokstelsel en ATB. De meeste seinen van het stelsel '46 zijn inmiddels vervangen door de huidige lichtseinen. Op enkele plekken op het traject zijn nog enkele seinpalen met dit lichtstelsel aanwezig.

Spoorslag '70 op Utrecht-Arnhem

In de jaren 70 werd Spoorslag '70 ingevoerd. De Intercity deed zijn intrede. De spoorlijn Utrecht-Arnhem kreeg 2 Intercitydiensten per uur die de volledige Rhijnspoorweg volgde van Amsterdam naar Arnhem. Alle Intercity's stoppen op Amsterdam-Amstel, en Ede-Wageningen. 1x per uur stopt de trein in Driebergen-Zeist en rijdt vanuit Arnhem door naar Nijmegen. 1x per uur eindigd de trein in Arnhem. 1x per twee uur reed de trein door naar Emmerich en Keulen. De buurland Intercity werd met materieel van de DB uitgevoerd met NS-locomotieven en met Nederlands personeel. Lokwissel vond plaats in Emmerich en wissel van conducteurs in Arnhem of Emmerich. Om de tussengelegen stations te bedienen werd er ook twee keer per uur een stoptreindienst ingezet. Deze vleugeltreinen begonnen in Rotterdam CS en in Den Haag CS in Gouda werden de treinen gesplitst en gecombineerd en vervolgd de route richting Woerden, Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Ede-Wageningen en Arnhem. In Arnhem werden deze treinen weer gecombineerd en gesplitst. Het Rotterdamse deel reed door naar Nijmegen en het Haagse deel reed door naar Dieren en Zutphen. Tussen Ede-Wageningen en Arnhem reed ook nog eens een keer per uur een stoptrein komenden uit Amersfoort en Barneveld die via de Kippenlijn aansloot op de Rhijnspoorlijn Utrecht-Arnhem. In de dienstregeling van 1987-1988 kwam daar een eind aan. Alleen de eerst trein naar Amersfoort vertrok nog rechtstreeks vanuit Arnhem en de laatste vanuit Amersfoort nog naar Arnhem toe maar een jaar later werd Ede-Wageningen het definitieve eindpunt tot invoering van de dienstregeling van Rail 21 maar zover is het niet gekomen. In 1981 kwam bij de Haar de aansluiting naar de Veenendaallijn in gebruik. De stoptrein tussen Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Veenendaal en Rhenen gingen ook 2x per uur rijden waardoor er tussen Utrecht en de Haar aansluiting 4 stoptreinen per uur rijdt en daar tussen door de beide Intercity's Amsterdam, Utrecht, Arnhem, Nijmegen. En wat dat deel van de Rhijnspoorweg het drukste stukje. Tussen deze reizigers treinen reden ook nog eens de PTT-postreinen en diverse goederentreinen. In de vroege ochtend reden er ook nog enkele nachttreinen uit het Oosten (Oostenrijk of Zwitserland) vanuit Arnhem naar Amsterdam en in de avonduren vanuit Amsterdam naar Arnhem en verder richting het oosten. Ook enkele speciale treinen zoals de TEE en later de Eurocitytrein met toeslag en treinen met reserveringsplicht als speciale vakantietreinen richting de Alpen in Duitsland, Oostenrijk, Zwiterland en Italië vanuit Amsterdam maar ook vanuit Den Haag maakten gebruik van de Rhijnspoorweg tussen Utrecht en Arnhem.

In 1992 werden de Intercity tussen Amsterdam en Arnhem en tussen Amsterdam en Den Helder samengesmolten tot een rechtstreekse Intercity Den Helder-Amsterdam-Utrecht-Arnhem-Nijmegen. In 1993 werd het begrip sneltrein weer ingevoerd ter voorbereiding van Rail 21. Alle Intercity's die rijden tussen Utrecht en Arnhem verloren de Intercitystatus door de inzet van de nieuwe DD-AR materieel maar ook materieel dat niet voldoet aan de Intercity-eisen. Na instroom van de DD-IRM het latere VIRM-stellen kwam er weer materieel voor IC-diensten op de spoorlijn Arnhem en uiteindelijk de Intercitystatus terug kreeg. Dit gold niet voor de IC'90-treinen tussen Rotterdam/Den Haag naar Arnhem.

Treindiensten Spoorslag 70-model

Jaren 70 tot Eind jaren 80

De volgende treindiensten vonden plaats tussen Utrecht en Arnhem.

• Intercity: Amsterdam CS, Amsterdam-Amstel, Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Ede-Wageningen, Arnhem, Elst, Nijmegen
• Intercity: Amsterdam CS, Amsterdam-Amstel, Utrecht CS, Ede-Wageningen, Arnhem/Köln Hbf
• Stoptrein: Den Haag CS, Gouda, Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Ede-Wageningen, Arnhem, Dieren, Zutphen. (Vleugeltrein 2x per uur splitsing en combineren in Gouda en Arnhem)
• Stoptrein: Rotterdam CS, Gouda, Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Ede-Wageningen, Arnhem, Nijmegen (Vleugeltrein 2x per uur splitsing en combineren in Gouda en Arnhem)
• Stoptrein Amersfoort, Barneveld-Centrum, Ede-Wageningen, Arnhem
• Stoptrein Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Veenendaal-Centrum, Rhenen. (Vanaf 1981)

De stoptreinen tussen Utrecht en Rhenen stopten op de Rhijnspoorweg alleen in Driebergen-Zeist. Maarn en Bunnik stopten deze treinen niet. Half jaren 80 werd er besloten de stoptrein tussen Utrecht en Rhenen 1x per uur te laten stoppen in Maarn.

De doorgaande stoptreindienst tussen Arnhem, Ede-Wageningen en Amersfoort werd eind jaren 80 beetje voor beetje afgebroken. Later werd er alleen in de spits doorgereden en begin jaren 90 kwam een einde aan de doorgaande treindienst vanuit Arnhem over de Rhijnspoorweg naar de Kippenlijn.

• TEE Amsterdam CS, Utrecht CS , Arnhem, Köln Hbf/Basel SBB en of andere bestemmingen
• D-Treinen en overige vakantietreinen vanuit Amsterdam of Den Haag richting Oosten met reserveringsplicht
• PTT Posttreinen
• Diverse Goederentreinen

TEE-treinen werden half jaren 80 vervangen door de Eurocity's

IC'90 op Utrecht-Arnhem

Begin jaren 90 introduceerde de N.V. Nederlandse Spoorwegen de IC'90-treinen. Deze extra Intercity's gaan hoofdzakelijk in de spits rijden en rijden op trajecten waar met Intercity's geen 15 minuten dienst wordt gereden. Tot de komst van de Rail 21-dienstregeling moesten deze treinen de groeiende passagiersaantallen de huidige Intercity's versterken. Een van deze trajecten was ook de spoorlijn Utrecht-Arnhem. Er was wel elk 30 minuten een Intercity naar en van Amsterdam met een overstap in Utrecht op het zelfde perron op de Intercity van en naar Den Haag en Rotterdam, maar geen rechtstreekse Intercitytrein vanuit Arnhem naar Den Haag of Rotterdam. De nieuwe Intercity's zullen stoppen op station Driebergen-Zeist en Ede-Wageningen en rijden alleen van maandag tot en met vrijdag in de ochtendspits, na 16.00 tot einde avondspits, en op zondagmiddag na 16.00 uur tot einde dienstregeling. Dit betekende dat het niet meer mogelijk was de vleugelstoptrein Rotterdam/Den Haag door te laten rijden naar Arnhem, Dieren en Zutphen. Uiteindelijk verloor deze IC'90-treinen de Intercitystatus. In de zomer dienstregeling van 1998 verdween de IC'90-treinen van het spoor. De IC'90-treinen tussen Den Haag/Rotterdam werden vervangen door de huidige sneltreinverbinding tussen Den Haag en Arnhem en tussen Rotterdam en Arnhem.

Rail 21-plannen op de Rhijnspoorweg tussen Utrecht en Arnhem

In 1989 presenteerde de N.V. Nederlandse Spoorwegen het Rail 21-project dat het dienstregelingspatroon er heel anders uit komt te zien dan het Spoorslag '70 project. Ook de Rhijnspoorweg tussen Utrecht en Arnhem stonden in het teken van een nieuwe dienstregeling en de daarbij behorende ombouw van de infrastructuur van de Rhijnspoorweg. Tot de komst van de Rail 21 dienstregeling die NS stapsgewijs probeert in te voeren rond 2005 zal NS de IC'90 treinen de huidige Intercity tussen Amsterdam en Arnhem te laten versterken.

Een van de belangrijkste plannen op de gehele Rhijnspoorweg tussen Amsterdam en Arnhem onderdeel zou gaan uitmaken van de HSL-oost verbinding. De complete spoorlijn zou worden omgebouwd waarbij het mogelijk is om over bestaande spoor te gaan rijden met hoge snelheden net als bij de Deutsche Bahn in Duitsland. De hele Rhijnspoorweg zou een spoorbaanverdubbeling krijgen van 2 naar 4 sporen waarbij het mogelijk wordt dat IC-treinen geen last meer heeft van een voorliggende IR-snelnet trein of een Agglo-Regiotrein. De spoorlijn zou zo worden verbeterd dat er met snelheden gereden kan worden van 160 tot 200 km/h waar het mogelijk is, en dat is inclusief aanpassing of verbouwing van de bestaande stations en overige infrastructuur. In samenwerking met de overige Europese spoorwegmaatschappijen DB, SNCF, BR en de NMBS werd de Thalys opgericht. Maar NS en DB besloten samen toch ander materieel in te gaan zetten tussen Duitsland en Nederland. Er wordt gekozen voor de ICE-3M-treinstellen van Siemens om daar straks de 2 IC diensten te gaan uitvoeren op de Rhijnspoorweg tussen Utrect en Arnhem en verder door richting Duitsland. Verder zouden er komen 2 IR-snelnetdiensten te rijden tussen Utrecht en Arnhem en zouden de tussengelegen stations als Bunnik, Oosterbeek en Wolfheze worden bediend door 2 Agglo-Regiotreindiensten die 2 tot 4 diensten per uur gaan rijden. Het Rail 21-patroon kwam er dus heel anders uit te zien dan de huidige spoorslag '70 dienstregeling aangevuld met de IC'90-treinen.

Rail 21-Treindiensten De volgende treindiensten zouden tussen stapsgewijs worden ingevoerd op de Rhijnspoorweg tussen Utrecht en Arnhem:

• IC/EC 200 : Schiphol, Amsterdam CS, Utrecht CS, Arnhem, Duisburg Hbf, Köln Hbf, Bonn, Frankfurt-Flughaben, Frankfurt Hbf
• IC/EC 200 : Den Haag CS, Utrecht CS, Arnhem, Zuthpen, Hengelo, Osnabrück Hbf, Hannover.
• IR-Snelnet: Zandvoort, Overveen, Amsterdam-Sloterdijk, Amsterdam CS, Amsterdam-Amstel, Duivendrecht, Amsterdam-Bijlmer, Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Maarn, Veenendaal-De Klomp, Ede-Wageningen, Arnhem, Nijmegen
• IR-Snelnet: Leiden, Bodegraven, Woerden, Utrecht CS, Driebergen-Zeist, Maarn, Veenendaal-De Klomp, Ede-Wageningen, Arnhem.
• Agglo-Regio: Alkmaar, Amsterdam, Utrecht, Bunnik, Driebergen-Zeist, Maarn, Veenendaal-West, Veenendaal-Centrum, Rhenen (2 tot 4x per uur)
• Agglo-Regio: Amersfoort, Barneveld-Noord, Barneveld-Centrum, Lunteren, Ede-Centrum, Ede-Wageningen, Wolfheze, Arnhem (2 tot 4x per uur)

Deze plannen zijn echter nooit uitgevoerd. Voor de dienstregeling 2007-2009 is gekozen voor een veel eenvoudiger dienstregeling, met enkel de treinsoorten Intercity (die tevens de taak van de sneltrein overgenomen heeft) en Sprinter.