Gebruiker:Chescargot/Aeloude en hedendaegsche Scheepsbouw en Bestier
Aeloude en hedendaegsche Scheepsbouw en Bestier (1697) is een handboek over de scheepsbouw in de Republiek der Nederlanden, geschreven door Nicolaes Witsen, met prenten van eigen hand.[1] Dit boek wordt samen met De Nederlandsche Scheeps-Bouw-Konst Open Gestelt (1671), het werk van Cornelis van Yk, als pionierswerk beschouwd die veel bijgedragen heeft aan het beeld van de 17e-eeuwse Nederlandse scheepsbouw.[2]
| Aeloude en hedendaegsche Scheepsbouw en Bestier | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Auteur(s) | Nicolaes Witsen | |||
| Genre | handboek voor de scheepsbouw | |||
| Uitgever | Amsterdam: Casparus Commelijn, Broer en Jan Appelaer | |||
| Uitgegeven | 1671 | |||
| ||||
Inhoud bewerken
Historische context bewerken
Een tweede, herziene en uitgebreide editie werd in 1690 gepubliceerd onder de titel Architectura navalis et regimen nauticum.[3]
Het boek werd al gauw als standaardwerk gezien. Het is een opeenhoping van feiten en werd door veel geleerden, zoals Steno gelezen. Hierdoor ontstond een correspondentie met tsaar Peter de Grote, die zijn vloot wilde moderniseren naar West-Europese standaard. Dit leidde tot de bestelling van een aantal oorlogsschepen bij Amsterdamse werven. Als dank verkreeg Witsen door middel van een oekaze het recht op Rusland handel te drijven. Vanuit Moscovië is graan, hout, talk, teer en huiden naar de Republiek verscheept.
Kritische beschouwing bewerken
De bouwwijze van zeventiende-eeuwse schepen is redelijk goed bekend door de werken van Witsen en Van Yk: hoewel tot begin 2000 vooral naar enkele goede scheepsmodellen uit de zeventiende eeuw gekeken werd om een beeld te krijgen van zeventiende-eeuwse scheepsbouw, hebben de werken van Witsen en Van Yk sindsdien als inspiratiebronnen gediend voor de toenemende mate waarmee 'historische scheepsbouwkundige geschriften' worden geraadpleegd.[4]
Van Yks boek onderscheidt zich echter van die van Witsen door de duidelijk beschreven methodes van werken die hun basis hebben in Van Yks ervaring. Er wordt in de literatuur gesuggereerd dat Witsen directe ervaring miste en ook geen inzicht had in de scheepsbouwpraktijk, waardoor er een aantal essentiële zaken in zijn boek ontbreken die Van Yk wel uitgebreid zou beschrijven, zoals bijvoorbeeld bouwmethoden[5]. Hierover is echter geen consensus: er zijn bronnen die zeggen dat Witsen juist door zijn relatieve beperkte kennis zeer in detail treedt in zaken die Van Yk weglaat aannemende dat het algemene kennis voor de bouwer betreft. Hierdoor zou juist Witsens boek informatiever zijn voor de hedendaagse lezer die niet bekend is met de 17e-eeuwse technieken en jargon.[6] Overigens komen in beide werken concepten voor die wellicht te bevatten waren voor de 17e-eeuwse scheepsbouwer, maar die door hedendaagse specialisten moeilijk te doorgronden zijn.[7]
Een ander onderscheid tussen de twee boeken is dat de twee mannen uit verschillende scheepsbouwtradities stamden. Terwijl de Amsterdamse Witsen uit een noordelijke traditie kwam, kwam de in Rotterdam tot wasdom gekomen Van Yk uit een zuidhollandse scheepsbouwtraditie. Het betreft wezenlijke verschillen in ontwerpmethodes en bouwvolgordes,[a] maar het verschil in traditie komt reeds tot uiting door het gebruik van verschillende benamingen voor dezelfde scheepsonderdelen in de boeken.[8]
Kritische beschouwing en publicatie in nieuw jasje bewerken
- Ab j. Hoving (1997), Nicolaes Witsens Scheeps-Bouw-Konst Open Gestelt. Volgens de auteur is de titel een knipoog naar het andere grote werk over de scheepsbouwkunst in die tijd, geschreven door Witsens tijdgenoot Cornelis van Yk.
Check bewerken
Bronnen, noten, en referenties bewerken
Externe links
Bronnen
ReferentiesNoten
|
Categorie:Maritieme geschiedenis Categorie:17e-eeuws boek Categorie:Scheepsbouw