Wikipedia

Friday the 13th (1980)

film uit 1980

Friday the 13th is een Amerikaanse slasher-film uit 1980, geregisseerd door Sean S. Cunningham en geschreven door Victor Miller. De film gaat over een groep tieners die zijn ingehuurd om een zomerkamp op te knappen en daar een voor een worden vermoord op vrijdag de dertiende.

Friday the 13th
Friday the 13th logo (1980)
Tagline They were warned... They are doomed... And on Friday the 13th, nothing will save them.
Alternatieve titel(s) Vrijdag de 13e
Regie Sean S. Cunningham
Producent Sean S. Cunningham
Scenario Victor Miller
Hoofdrollen Adrienne King
Harry Crosby
Laurie Bartram
Jeannine Taylor
Kevin Bacon
Peter Brouwer
Betsy Palmer
Muziek Harry Manfredini
Montage Bill Freda
Cinematografie Barry Abrams
Distributie Paramount Pictures
Première Vlag van Verenigde Staten 9 mei 1980
Vlag van Nederland 19 maart 1981
Genre Horror / mystery
Speelduur 95 minuten
Taal Engels
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Overige nominaties 6
Vervolg Friday the 13th Part 2
Remake Friday the 13th
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal  Portaalicoon   Film

De film werd gemaakt met een budget van 550.000 dollar en bracht ondanks negatieve reacties van critici 39.7 miljoen dollar op. Daarmee was het een van de best lopende slasher-films ooit. Het grote succes van de film zorgde voor een mediafranchise bestaande uit een reeks vervolgfilms, een cross-over met A Nightmare on Elm Street (Freddy vs. Jason) en een gelijknamige remake.

Verhaal bewerken

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

In de zomer van 1958 worden twee van de kampleiders van kamp Crystal Lake, Barry en Claudette, vermoord door een ongeziene persoon. De film springt naar het heden, vrijdag 13 februari. Een man genaamd Steve Christy wil kamp Crystal Lake opnieuw openen en huurt een aantal tieners in om hem te helpen met de voorbereidingen en te werken als kampleiders. Annie is een van de tieners en aangekomen bij een eettentje vraagt ze om directies naar het kamp en ze wordt gewaarschuwd door de dorpsgek Ralph dat het kamp vervloekt is. Ze krijgt een lift van een aardige vrachtwagenchauffeur Enos, die haar vertelt over de moorden die hadden plaatsgevonden in het kamp in 1958. Nadat Enos haar afzet in de buurt van het kamp krijgt ze even later een lift van iemand in een truck. De persoon in de truck rijdt keihard en wanneer de truck langs de ingang van het het kamp racet wordt Annie bang en ze springt uit de rijdende wagen. Ze rent de bossen in maar wordt al snel ingehaald door de moordenaar die haar keel doorsnijdt.

In de tussentijd zijn de andere kampleiders die zijn ingehuurd door Steve bezig met het renoveren van kamp Crystal Lake. Alice, Bill, Marcie, Jack, Brenda en Ned zijn aan het klussen als Steve weggaat om meer materialen te halen. Ned ziet iemand lopen in een zwarte regenjas en volgt hem een van de verlaten huisjes in waar hij vermoord wordt. Jack en Marcie sluipen weg van de groep om te vrijen in een van de stapelbedden maar hebben niet door dat het lijk van Ned op het bovenste bed ligt. Later worden zij daar allebei vermoord door dezelfde persoon in de regenjas.

De auto van Steve krijgt panne onderweg naar de stad en hij wordt door een langsgekomen politieagent teruggebracht naar het kamp. Daar afgezet wordt Steve aangevallen en vermoord door de persoon in de regenjas die hij lijkt te herkennen. Na het spelen van een spelletje Monopolie loopt Brenda richting haar huisje en hoort ze de stem van een kind roepen 'Help me' vanuit het bos. In het bos wordt ze vermoord en haar gegil wordt gehoord door Bill en Alice die meteen naar buiten rennen. Ze vinden Brenda niet, maar wel een bloederige bijl in het bed van Brenda.

Bill en Alice ontdekken dan dat de telefoonlijn is doorgesneden en dat de elektriciteit het niet meer doet. Bill vertrekt om te controleren of de generator het doet. Als hij niet terugkomt gaat Alice hem zoeken en ze vindt al snel zijn lijk doorboord door pijlen en hangend aan een deur. Ze vlucht naar haar huisje en barricadeert de deur, maar dan wordt het lijk van Brenda door het raam gegooid en Alice vlucht weer naar buiten. Daar staat ze opeens oog in oog met een oudere vrouw die zichzelf voorstelt als Pamela Voorhees. Alice begint de vrouw te vertellen over de moorden om haar te waarschuwen maar mevrouw Voorhees luistert niet en begint zelf te praten. Ze vertelt over haar zoon Jason die jaren geleden is verdronken in het meer omdat de kampleiders niet opletten. Dan springt mevrouw Voorhees naar voren om Alice aan te vallen met een mes en Alice beseft dat mevrouw Voorhees de moordenaar is.

Alice ontwijkt haar en rent weg. Mevrouw Voorhees achtervolgt Alice door de bossen tot ze bij de oever van het meer komen. Daar weet Alice mevrouw Voorhees te onthoofden met een kapmes en ze vlucht in een kano het meer op. De volgende ochtend wordt Alice wakker en ziet ze de politie op de oever staan. Opgelucht drijft ze richting de oever maar plotseling komt het lijk van Jason omhoog uit het water en trekt Alice uit de kano het meer in. De film springt naar een shot van Alice in het ziekenhuis die verschrikt wakker wordt uit haar nachtmerrie. Ze vraagt de politieagent die naast haar bed zit naar Jason maar hij antwoordt dat er geen lichaam van een kind gevonden is in het kamp. Alice antwoordt: 'Dan is hij er nog'.

Rolverdeling bewerken

Acteur Personage
Adrienne King Alice
Harry Crosby Billie
Laurie Bartram Brenda
Jeannine Taylor Marcie
Kevin Bacon Jack
Mark Nelson Ned
Peter Brouwer Steve Christy
Robbi Morgan Annie
Betsy Palmer Pamela Voorhees
Walt Gorney Crazy Ralph
Rex Everhart Enos
Debra S. Hayes Claudette
Willie Adams Barry
Ari Lehman jonge Jason Voorhees

Nominaties bewerken

Wedstrijd Categorie Ontvanger(s) Resultaat Ref.
Golden Raspberry Awards 1980 Worst Picture Sean S. Cunningham Genomineerd [1]
Worst Supporting Actress Betsy Palmer Genomineerd [1]
Mystfest 1980 Best film Sean S. Cunningham Genomineerd
Satellite Awards 2005 Best DVD Extra Genomineerd
Avoriaz International Fantastic Film Festival 1981 Grand prize Sean S. Cunningham Genomineerd
Saturn Award 2014 Best DVD/Blu-Ray Collection Genomineerd

Achtergrond bewerken

Ontwikkeling bewerken

Friday the 13th werd gemaakt naar aanleiding van het succes van Halloween. Sean S. Cunningham had eerder al samengewerkt met Wes Craven aan The Last House on the Left. De film moest volgens beide een “echt enge film” worden, maar wel een waarbij het publiek ook kon lachen. De werktitel was "Long Night at Camp Blood". Cunningham vond "Friday the 13th" echter geschikter, en liet deze titel snel vastleggen om potentiële rechtszaken met andere rechthebbenden op de naam te voorkomen. Er bleek al een oudere film te zijn genaamd Friday the 13th: The Orphan, maar tot een rechtszaak om de titel kwam het niet.[2]

Het scenario werd geschreven door Victor Miller. Miller zelf genoot van het idee van een seriemoordenaar die uiteindelijk de moeder van een verdronken kind zou blijken te zijn. De opnames vonden plaats rond Blairstown en Hope in New Jersey. Voor de scènes op het kampterrein werd een scoutingkamp gebruikt, Camp No-Be-Bo-Sco. Dit kamp is nog altijd als zomerkamp in gebruik.[3]

Muziek bewerken

Harry Manfredini componeerde de muziek voor de film. Al vanaf het begin werd besloten de muziek alleen te spelen wanneer de moordenaar daadwerkelijk aanwezig is in een scène, om zo het publiek niet op het verkeerde been te zetten.[4] Omdat mevrouw Voorhees, de moordenaar, pas op het eind voor het eerst echt in beeld verschijnt, moest Manfredini een stuk muziek componeren dat haar goed kon vertegenwoordigen, zelfs al was ze niet in beeld te zien. Manfredini liet zich inspireren door de film Jaws, waarin de haai eveneens lange tijd buiten beeld blijft.

Cunningham wilde een koor inzetten voor de muziek, maar het budget was hiervoor niet toereikend.

Uitgave en ontvangst bewerken

Paramount kocht de distributierechten voor Friday the 13th voor 1,5 miljoen dollar, en gaf nog eens 500.000 dollar uit aan de reclamecampagne. De film ging op 9 mei 1980 in première in 1100 Amerikaanse bioscopen. In het openingsweekeinde bracht de film 5.816.321 dollar op. Het werd financieel een van de meest succesvolle films van 1980.[5] Friday the 13th werd ook internationaal uitgebracht, wat destijds nog ongebruikelijk was voor onafhankelijke films.

De film kon bij het publiek op positieve reacties rekenen, maar critici waren minder te spreken. Siskel en Roger Ebert besteedden een hele aflevering van hun televisieshow Sneak Previews aan de film. Leonard Maltin gaf de film 1 ster.

Vervolgfilms bewerken

Boekadaptatie bewerken

  • Simon Hawke - Friday the 13th (1987)

Externe link bewerken

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Friday_the_13th_(1980)&oldid=67378224"