François Chamalaun
François (Frans) Henri Chamalaun (Maastricht, 6 september 1937[1] – 13 april 2024[2]) was een in Australië woonachtige Nederlandse geoloog gespecialiseerd in natuurlijke elektromagnetische inductie, en paleomagnetisme in het bijzonder. Hij was de ontdekker van 's werelds langste tellurische stroom, een natuurlijke elektrische stroom in de bodem van Australië.
| François Chamalaun | ||
|---|---|---|
| ||
Chamalaun (2012)
| ||
| Persoonlijke gegevens | ||
| Volledige naam | François Henri Chamalaun | |
| Geboortedatum | 6 september 1937 | |
| Geboorteplaats | Maastricht | |
| Overlijdensdatum | 13 april 2024 | |
| Wetenschappelijk werk | ||
| Vakgebied | geofysica, paleomagnetisme | |
| Bekend van | ontdekking van langste natuurlijke elektrische stroom op aarde | |
| Alma mater | Universiteit Leiden, Universiteit van Durham | |
| Instituten | School of Earth Sciences, ANU; Institute for Australasian Geodynamics, FU | |
Biografie bewerken
Jeugd bewerken
François werd in september 1937 te Maastricht geboren. Hij was de eerste kind van François Jean Chamuleau (1906–1974) en Elisabeth Chamuleau - van der Voort (1903–1999). De familie Chamuleau, in geschrifte overigens Chamalaun,[a] was een katholiek gezin dat uiteindelijk zes kinderen zou hebben: Frans, Wim, Rob, en drie zussen. Het gezin was relatief arm met als kostwinner een vader die leraar Wis- en Natuurkunde was aan de Gemeente HBS te Maastricht.
Opleiding en carrière bewerken
In de zomer van 1957 vestigde Chamalaun zich in Leiden[4], alwaar hij aan de universiteit van Leiden zijn studie Wis- en natuurkunde deed. In het begin van 1959 legde hij succesvol zijn kandidaatsexamen af.[5]
Een klein jaar later trouwde hij na een korte periode van ondertrouw met Tilly Epskamp (1933–2016[6])[7][8], met wie hij begin 1960 naar Engeland verhuisde.[9] Hij deed er zijn promotieonderzoek en verkreeg zijn doctorstitel met de thesis Thermal demagnetization of red sediments (1963), aan de King's College van de Universiteit van Durham in New Castle upon Tyne.[10]
In de zomer van 1963 ging hij aan de slag als research fellow in de Department of Geophysics and Geochemistry van de Australian National University (ANU) in Canberra, Australië.[11] Hij deed er met name onderzoek in de paleomagnetische laboratorium te Black Mountain, Acton.[12]
Vanaf 1969 deed hij onderzoek als geofysicus aan de Flinders University.[13] Hij was er tevens een gewaardeerde docent in de batchelorsopleiding Aardwetenschappen.[14][15] Zijn onderzoek dekte in het algemeen de natuurlijke elektromagnetische inductie in de aarde. In de jaren 1970 droeg Chamalaun bij aan een natieweide onderzoek met de ontwikkeling en toepassing van fluxgate-instrumenten.[16] In 1991 ontdekte hij een van 's werelds langste tellurische stromen, een natuurlijke elektrische stroom in de bodem van Australië. Deze stroom loopt van Broome in het noordwesten van het continent door sedimentaire gesteenten over meer dan 6000 kilometer naar de Zuidaustralische Woestijn en heeft een breedte van tussen tachtig en honderdzestig kilometer.[17][18][19]
Marfan bewerken
Na een lange geschiedenis met aneurisma's bleek Chamalaun in 2014 een zeldzame variant van het syndroom van Marfan te hebben. Zijn ervaring met hoe hij en zijn familie - die eveneens een geschiedenis van aorta-aneurysma's bleek te hebben - er mee omgegaan is heeft hij tijdens de RACP Congress 2016 in Adelaide gedeeld.[1] Later heeft hij ook bijgedragen aan een medisch-wetenschappelijk artikel hierover.[20]
Publicaties bewerken
Chamalaun deed jarenlang geofysisch onderzoek en heeft er tientallen artikels gepubliceerd in gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften als Nature en New Scientist. Hij droeg ook bij aan meer generalistische natuurwetenschappelijke werken, zoals de in Nederland veelvuldig gerefereerde Van Stevin tot Lorentz. Portretten van Nederlandse natuurwetenschappers (1980).
Hieronder een selectie van zijn werk:
- (en) Chamalaun, F.H. en Creer, K.M. (27 april 1963). A Revised Devonian Pole for Britain. Nature (4878): p.375
- (en) Chamalaun, F. H., 1963. Thermal demagnetization of red sediments (Thesis), University of Durham.
- (en) McDougall, Ian, H. L. Allsopp, and F. H. Chamalaun. “Isotopic Dating of the Newer Volcanics of Victoria, Australia, and Geomagnetic Polarity Epochs.” Journal of Geophysical Research 74 (1966): 6107–6118.[21]
- (en) I. McDougall;F.H. Chamalaun, Geomagnetic polarity scale of time, Nature, 212, 1415-1418,1966.
- (en) Chamalaun, F.H., and Grady, A.E. 1978. The tectonic development of Timor: a new model and its implications for petroleum exploration. A.P.E.A. Journal, 50:102-108.
- A.J. Kox en M. Chamalaun (red.), Van Stevin tot Lorentz. Portretten van Nederlandse natuurwetenschappers. Amsterdam 1980.
- (en) Chamalaun, F.H., Prasad, S.N., Lilley, F.E.M. 1987, On the interpretation of the distinctive pattern of geomagnetic induction observed in Northwest India. Tectonophysics 140, 247-255
- (en) Chamalaun, F., Barton, C. 1993, Electromagnetic induction in the Australian crust: results from the Australia-wide array of geomagnetic stations. Explor. Geophys. 24, 179-186. Een vergelijkbaar artikel is (en) Chamalaun, F.H.; Barton, C.E. (30 augustus 1993). The Large-Scale Electrical Conductivity Structure of Australia. J. Geomag. Geoelec (45)
Externe links bewerken
- (en) Genetic diagnosis - the family perspective, RACP Congress 2016, een presentatie van Chamalaun over zijn ervaring met het syndroom van Marfan. De presentatie werd vergezeld met het rapport (en) Marfanstatistieken binnen Chamalauns familie.
- Foto van Chamalaun aan het werk in de paleomagnetische laboratorium van de Australian National University. (1964)
Referenties bewerken
- ↑ a b (en) Chamalaun, F.H., FBN1 mutation in our family, Marfanstatistieken binnen Chamalauns familie (rapport), meegekomen met Chamalauns presentatie tijdens de RACP Congress 2016, Adelaide.
- ↑ (en) Chamalaun, Francois (06/09/1937 - 13/04/2024) (overlijdensadvertentie), The Advertiser, 20 april 2024, via My Tributes
- ↑ Chamalaun, F.H. (2014), Genealogy and History of the Family Chamalaun-Epskamp - Part 1: French Roots, Eigen uitgave
- ↑ "Gevestigde en vertrokken personen", Nieuwe Leidsche Courant, 12 juni 1957.
- ↑ "Academische examens" (vermeldingen), Het Parool, 16 januari 1959.
- ↑ (en) My tributes/Chamalaun, Tilly. Weekly Times (2 september 2016).
- ↑ Burgelijke stand. Leidse Courant (19 december 1959).
- ↑ "Burgelijke stand", Leidse Courant, 5 januari 1960.
- ↑ Loop der bevolking te Leiden. Leidsch Dagblad (18 januari 1960).
- ↑ (en) Nairn, A.E.M., Problems in Palaeoclimatology, Proceedings of the NATO, Palacochmates Conference. University of Newcastle upon Tyne (1963)
- ↑ (en) Calendar 1965. Australian National University.
- ↑ (en) Paleomagnetic Laboratory, Black Mountain, Acton (Open research library). Australian National University (17 november 2022).
- ↑ (en) Speakers's Biographies, in ASEG 11th Geophysical Conference and Exhibition (Conference Handbook), augustus 1995, ASEG, p.149
- ↑ (en) Bawden, Tania, Breaking new ground in Earth Sciences (Alumni stories). Flinders University (18 februari 2020).
- ↑ (en) Wefferson, Jeff, "Return to Australia: Back 'on top '" Jeff Phillips & Liesbet Verstraeten (blog). Synthaissance Cryobenthics (1 juli 2010).
- ↑ (en) Lilley, F.E.M. Some snapshots from fifty years of geophysics, ASEG 17th Geophysical Conference and Exhibition , Sydney 2004.
- ↑ (30 maart 1991). Underground current electrifies Australia. New Scientist 129 (1762)
- ↑ Newman, Steve, "Geladen aarde", Het Parool, 16 maart 1991.
- ↑ (en) (augustus 1991). Australia's alternative national grid. Electronic World + Wireless World : p.632
- ↑ (en) Haan, E. A., Chamalaun, F. H., Chamuleau, S. A. J., Arnolda, L. F., Slavotinek, J. P., Wise, N. C., Gunawardane, D. N., Schwarze, U., Byers, P. H., & Gabb, G. M. (2021). Marfan syndrome resulting from a rare pathogenic FBN1 variant, ascertained through a proband with IgG4-related arteriopathy. American Journal of Medical Genetics, Part A, 185(7), pp. 2180-2189.
- ↑ (en) Cengage, Cox, Allan Verne (Complete Dictionary of Scientific Biography). Encyclopedia.com (19 september 2023).
Noten bewerken
- ↑ Genealogische oorsprong van de naam Chamuleau: De naam Chamuleau gaat terug naar de 17e eeuw, waar de eerst vermelde voorvader Pierre Chamoulaud (ca. 1620 -?) was. Eén van zijn nazaten, Jean François Ferdinant Chamoulaud (1803-1873) is na de Franse bezetting in Nederland blijven hangen als soldaat van het Hollandse leger en in Breda getrouwd met de Brusselse Catharina Doré (1800-1882). Door administratieve fouten in diverse registraties van zijn Nederlandse kinderen in de vroege 19e eeuw ontstonden variaties in de achternaam. De enige lijn die tot heden doorgezet is, was die van de jongste zoon François Dieudonné (1803-1873) wiens achternaam op papier Chamalaun was. Met name Ferdinants achterkleinkind François Jean Chamalaun (1906-1974), liet de administratieve naam voor wat het was en gebruikte uitsluitend 'Chamuleau' in de praktijk. In 1973 maakte zijn zoon Wim alsook enkele andere afstammelingen gebruik van een aanpassing in de Nederlandse wet om middels een petitie aan de Koningin de naam Chamalaun te corrigeren tot de naam die in de praktijk gebruikt werd: Chamuleau.[3]