Fenomenologie van het christendom

Fenomenologie van het christendom is het toepassen van de fenomenologische methode in de godsdienstwetenschappen en antropologie.

De meest belangrijke stelregel van de fenomenologie van de religie is dat de gelovige altijd gelijk heeft en alle fenomenen worden beschreven vanuit een intern perspectief, zoals de gelovige het zelf zou beschrijven, zonder daarbij echter waardeoordelen te vestigen. De fenomenologie van de religie probeert aldus religie in al haar facetten zo uitgebreid mogelijk te beschrijven, zonder daarbij principiële discussies aan te gaan over de geldigheid van een bepaald religieus fenomeen.

Volgens de fenomenologische methode wordt een bepaalde geloofsrichting beschreven vanuit bepaalde categorieën, zoals rituelen, heilige boeken en ethiek.

In de fenomenologie van het christendom worden verschillende indelingen gebruikt. Een gangbare methode is de volgende:

Geloof: De religieuze filosofie
Religieuze ervaringen: De manier waarop religie wordt ervaren
Heilige geschriften: Religieuze dogma's
Rituelen: De religieuze handelingen
Sociale structuren: Heilige tijd, plaats, personen en objecten
Religieuze ethiek: Morele aspecten
Heilige symbolen: Symbolen die de verbinding tussen mens en het heilige verwoorden

De fenomenologische studie is echter meer dan het categoriseren van religieuze fenomenen. Sommige fenomenen in de religie zijn heel moeilijk in een bepaald hokje te plaatsen. Het uiteindelijke doel is de vergelijkende studie van verschillende religies. Sommige onderzoekers herkennen op deze wijze bepaalde basisprincipes die aan nagenoeg iedere religie ten grondslag liggen en postuleren aldus het bestaan van een 'oerreligie'. Deze theorie wordt voornamelijk door de zogenaamde traditionalisten onderschreven, zoals Aldous Huxley en Mircea Eliade.

Geloof bewerken

Het geloof als fenomeen is de verzameling van religieuze filosofieën. Het geloof onderscheidt zich van het weten doordat in het religieuze geloof vaak een verwijzing plaatsvindt naar een speciale categorie van de werkelijkheid, het transcendente. Het geloof kan zich uiten in het geloof in goden, geesten en legendarische helden, de verering van voorouders en natuurlijke objecten. Ook vallen hieronder de verschillende kosmologieën en de verschillende spirituele paden.

Afval (geloof) - Apocalyps - Bekering - Dogmatiek - Eindtijd - Epiklese Exegese - Geloof - Geloofsbelijdenis - Genade - Godsbewijs - Dag des oordeels - Oecumene - Opstanding - Orthodoxie - Predestinatie - Profetie - Reformatie - Schepping - Schuldbelijdenis - Secularisatie - Straf - Theodicee - Traditie - Transcendentie - Transsubstantiatie - Uitverkiezing - Vergeving - Verlossing - Verzoening - Vrijzinnigheid

Verschillende aspecten van religieuze filosofie zijn onder andere:
Eschatologie - Wonder - Ziel - Zondeval - Zondvloed

Voorbeelden van spirituele plaatsen zijn:
Duizendjarig rijk - Hel - Hemel - Hiernamaals - Koninkrijk van God - Paradijs - Vagevuur

Religieuze ervaring bewerken

De religieuze ervaring is de gestructureerde wijze waarop een gelovige een relatie met het transcendente aangaat of een wijze waarop men ervan bewust kan worden, binnen de context van de religieuze traditie. Religieuze ervaringen kunnen zich onmiddellijk aan de gelovige voordoen of kunnen bemiddeld worden door bijvoorbeeld een priester.

Mystiek - Openbaring

Religieuze praktijken bewerken

Ascese - bidden - Celibaat - Meditatie

Spirituele wezens bewerken

Aartsengel - Adonai - Antichrist - Beschermheilige - Demon - Drie-eenheid - Duivel - Geest - Heilige Geest - Elohiem - Engel - God - HERE - Jahweh - Satan

Heilige geschriften bewerken

Apocrief - Avesta - Bijbel - Boek van Mormon - Catechismus - Canon van de Bijbel - Een Cursus In Wonderen - Evangelie - Filokalia - Gemara - Nieuwe Testament - Oude Testament - Talmoed

Rituelen bewerken

Aflaat - Avondmaal - Ban - Bedevaart - Biecht - Catechese - Communie - Consecratie - Doop - Doopsel - Epifanie - Eucharistie - Excommunicatie - Gebed - Heilig-Hart-verering - Huwelijk - Kruisweg - Liturgie - Liturgische kleuren - Mis - Oliesel - Preek - Rite - Sacrament - Sacramentalia - Volksdevotie - Vormsel - Zaligverklaring - Ziekenzalving

Rituele voorwerpen bewerken

albe - Allerheiligste - Ambo - Amict - Antependium - Altaar - Ampul - Amulet - Ark - Baret - Bursa - Chrisma - Ciborie - Ciborievelum - Cingel - Conopeum - Corporale - Credens - Cruz de la Parra - Dalmatiek - Doksaal - Fetisj - Godslamp - Goud, wierook en mirre - Habijt - Heilige oliën - Hostie - Icoon - Kazuifel - Kelk - Kelkgerei - Kelklepeltje - Kelkvelum - Kerkorgel - Koorhemd - Koorkap - Kovel - Kruis - Liturgisch vaatwerk - Lunula - Mijter - Miskelk - Monstrans - Palla - Parament - Pateen - Pileolus - Pontificalia - Purificatorium - Pyxis - Relikwie - Rochet - Sacristiecredens - Scapulier - Stola - Superplie - Tabernakel - Tiara - Tintinnabulum - Toga - Wierook

Feesten bewerken

Advent - Aswoensdag - Driekoningen - Goede Vrijdag - Hemelvaartsdag - Kerstmis - Maria-Tenhemelopneming - Paaszaterdag - Palmzondag - Pasen - Pinksteren - Witte Donderdag

Sociale structuren bewerken

Religieuze ethiek bewerken

Erfzonde - Goed en kwaad - Kardinale deugden - Tien geboden - Vroom - Zonde

Heilige symbolen bewerken

Ichtus - INRI - Kruis

Zie ook bewerken

Fenomenologie van de religie

Bronnen, noten en/of referenties

Habel, Norman et al., Myth, ritual and the sacred. Introducing the phenomona of religion (University of South Australia, 1996).
Sharpe, Eric, 'The phenomenology of religion', Learning for living 15 (1975), p. 4-9.

Te categoriseren Beeldenstorm - Concilie - Epistel - Exarchaat - Gregoriaans - Homilie - Immanentie - Kerk - Ketterij - Maagdelijke geboorte - Onbevlekte ontvangenis - Koor - Koorgebed - Parochie - Prelatuur - Sacristie - Synode