Drielandentrein
De Drielandentrein of LIMAX is de bijnaam van de Regional-Express 18 van Arriva tussen Aachen en Maastricht. Vanaf 9 juni 2024 rijdt per uur één trein door naar België tot Luik. In België is de vervoerder van deze trein de NMBS.
| RE18 - Drielandentrein/LIMAX | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Drielandentrein RE18 van Aken naar Maastricht in Aachen Hauptbahnhof, 2019. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Totale lengte | 78 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Type trein | FLIRT | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Treindienst door | Arriva | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Regional-Express 18 tussen Aachen en Maastricht bewerken
De Regional-Express 18 (RE18) tussen Aachen en Maastricht bestaat sinds 27 januari 2019, toen een sneltrein van de verbinding Maastricht - Heerlen verlengd werd naar het Duitse Aken. Deze dienst vervangt de Euregiobahn tussen Heerlen en Aken. Ze wordt uitgevoerd door Arriva (deel van de concessie Limburg tussen Maastricht en de Duitse grens), en wordt geëxploiteerd met tricourante FLIRT-treinstellen die onder de Duitse, Nederlandse en Belgische bovenleidingspanning kunnen rijden.
Treindienst bewerken
De Drielandentrein rijdt in de dienstregeling 2024 twee keer per uur tussen Maastricht, Heerlen en Aachen Hbf. Eén rit op woensdagmiddag/-avond en twee ritten op vrijdagmiddag/-avond richting Maastricht stoppen echter niet in Eygelshoven Markt. Voor de treindienst heeft Arriva acht FLIRT-treinstellen aangeschaft die geschikt zijn voor het Nederlandse, Belgische en Duitse netwerk.
Stopplaatsen bewerken
De Drielandentrein stopt op de volgende stations:[1]
Aachen Hbf- Aachen West
- Herzogenrath
Eygelshoven Markt- Landgraaf
- Heerlen
- Valkenburg
- Meerssen
- Maastricht
- Maastricht Randwyck
Spoorlijnen bewerken
De trein gebruikt vanaf station Aachen Hbf tot aan station Herzogenrath een deel van de spoorlijn Aken - Kassel, tussen Herzogenrath en Heerlen de spoorlijn Sittard - Herzogenrath, tussen Heerlen en Schin op Geul de spoorlijn Heerlen - Schin op Geul, en tussen Schin op Geul en Maastricht de spoorlijn Aken - Maastricht.
Tarieven bewerken
De Nederlandse OV-chipkaart is geldig op het gehele traject, inclusief de buitenlandse stations, maar niet overal met dezelfde tarieven. De treindienst vanaf Maastricht richting Duitsland is opgenomen in de Arriva-concessie voor het openbaar vervoer in de provincie Limburg. Ook nationale abonnementen van NS, en het studentenreisproduct, zijn daar geldig. Een en ander geldt op het Nederlandse deel van het traject, en voor ritten tussen Nederland en Duitsland, maar niet voor ritten tussen twee Duitse stations.[2]
Grensoverschrijdend naar België zullen (met de OV-chipkaart, elektronisch of papieren ticket) de bestaande tarieven blijven van NS/NMBS, inclusief grenstoeslag. Tot nader order zijn hier geen abonnementen of binnenlandse Nederlandse of Belgische formules geldig.
Binnen België zullen ook de binnenlandse tariefformules van de NMBS gelden, omdat de verbinding daar deel uitmaakt van het openbaredienstcontract (concessie) van de NMBS.
Uitbreiding naar België bewerken
Vanaf 9 juni 2024 wordt de verbinding vanuit Maastricht verlengd naar het Belgische Luik (station Luik-Guillemins), vandaar de naam 'Drielandentrein'. De bijnaam LIMAX verwijst naar de drie grootste steden op dit geplande traject; Liège - Maastricht - Aachen - Express.[1][3]
Weigering wegens ETCS bewerken
Arriva had bij het begin van de nieuwe concessie in 2018 de treindienst van Aken via Maastricht naar Luik willen starten. De FLIRT-treinstellen werden toen in België echter niet toegelaten wegens het ontbreken van het Europese beveiligingssysteem ETCS, in België sinds 2014 verplicht op nieuw toegelaten treinen. ETCS 1 LS is overigens sinds juni 2022 effectief ingevoerd op deze Belgische spoorlijn 40.
Daarom rijdt de Drielandentrein tot 9 juni 2024 alleen tussen Aken en Maastricht. Zolang de Drielandentrein niet naar Luik mag rijden, verzorgt de NMBS met eigen materieel en personeel een stoptrein (S43) tussen Maastricht en Luik.
Nieuwe stopplaatsen bewerken
- Eijsden
Wezet (Visé)- Bressoux
- Luik-Guillemins (Liège-Guillemins)
.svg){kind=small}
Spoorlijnen bewerken
De trein gebruikt tussen Maastricht en Y Val Benoît bij Luik de spoorlijn 40 Luik - Maastricht en tussen Y Val Benoît en Luik-Guillemins spoorlijn 37.
Geschiedenis bewerken
Tot 1992 reden er rechtstreekse treinen tussen Maastricht en Aken, toen nog uitgevoerd door NS. Deze trein legde de afstand af in 40 minuten, doordat deze via de kortere route via Simpelveld reed.
Met de vernieuwde aanbesteding van de OV-concessie Limburg ontstond de wens om de bestaande stoptrein Heerlen - Aachen Hbf te verlengen naar Maastricht, en deze zo beter te integreren met de binnenlandse dienstregeling in Nederland. Vanuit dit plan ontstond het idee voor de Drielandentrein, een rechtstreekse verbinding tussen Aken en Luik via Heerlen en Maastricht. Deze doorkoppeling is niet zozeer bedoeld als snelle verbinding tussen Aken en Luik. De hogesnelheidstreinen die via de HSL 3 rijden leggen de afstand tussen de twee steden af in 22 minuten, maar om het dichtbevolkte Zuid-Limburg directe verbindingen te geven met zowel Luik als Aken. Tussen Heerlen en Aken en tussen Maastricht en Luik gaat deze verbinding de bestaande stoptreinen vervangen.
Op 2 juni 2015 kondigde de provincie Limburg aan dat de aanbesteder Abellio oneerlijke voordelen had, daarom kreeg de op de tweede plaats geëindigde Arriva Personenvervoer Nederland het contract voor de concessie.
In het voorjaar van 2018 werd ter voorbereiding van de Drielandentrein begonnen met de elektrificatie van de 6,5 kilometer spoor tussen Landgraaf en Herzogenrath.[4][5] Deze elektrificatie was in december 2018 afgerond.[6]
De bedoeling was om de treindienst te starten samen met de dienstregeling 2019 op 9 december 2018.[7] Voor het Duitse deel van het traject had Arriva nog geen goedkeuring gekregen omdat de toelatingsprocedure om op het Duitse spoor te mogen rijden niet afgerond was. Op dit traject werden vanaf de nieuwe dienstregeling bussen ingezet.[7][8] Vanaf zondag 27 januari 2019 ging de Drielandentrein ook rijden op het Duitse deel van het traject doordat de toelatingsprocedure voor het Duitse spoor geregeld.[9][10][11] Op 16 februari 2019 konden passagiers de nieuwe trein tussen Aken en Maastricht gratis testen.
Arriva zou mogelijk de exploitatie van de Drielandentrein per 1 juni 2019 (tijdelijk) hebben moeten staken omdat de trein op een tijdelijke vergunning reed die op 1 juni 2019 afliep.[12] Fabrikant Stadler Rail vroeg bij ILT een nieuwe vergunning, deze werd op 31 mei 2019 alsnog verleend, zodat de trein kon blijven rijden.[13]
Verlenging naar Luik bewerken
De treindienst naar Luik zou, net als de rest van de Drielandentrein, moeten starten op 9 december 2018. Deze startdatum werd niet gehaald, omdat voor het Belgische deel van het traject Arriva geen materieeltoelating kreeg. De FLIRT-treinstellen voldeden namelijk niet aan de Belgische wet uit 2014 die het European Train Control System (ETCS) verplicht op nieuwe treinen, wat voor de Belgische Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit van de Spoorwegen de reden was om de treinen niet in de reizigersdienst toe te laten.[7] Het Belgische ETCS-Masterplan legde na het treinongeval bij Buizingen (2010) een versnelde invoering van ETCS op, voor alle spoorinfrastructuur en voor alle treinen. Op het moment van de weigering was ETCS op dit traject enkel rond spoorknooppunt Luik actief, maar in juni 2022 kwam effectief op het volledige Belgische traject van spoorlijn 40 ETCS 1 LS in dienst.
In 2022 werden de treinstellen uitgerust met het ETCS-systeem, waarna de testen voor toelating in België startten.[14] Het plan was op 10 december 2023 de treindienst uit te breiden naar Luik.[15][16] Dit laatste lukte niet doordat “een aantal onvoorziene, technische uitdagingen”[17] ertoe leidden dat de aanvraag voor toelating te laat bij de ERA werd ingediend door fabrikant Stadler Rail.[18]
In maart 2024 werd de startdatum 9 juni 2024 aangekondigd voor het bijkomende traject naar Luik,[19] en ook het verkrijgen van de toelating in België door het ERA. De Drielandentrein zal vanaf dan tussen Maastricht en Luik de eigen S-trein S43 van de NMBS vervangen. De NMBS rijdt de Drielandentrein op het Belgisch grondgebied (Arriva heeft geen spoorvergunning in België), met haar treinbestuurders en treinbegeleiders. De NS blijft officieel de vervoerder op het Nederlandse traject grens-Maastricht, omdat dit deel uitmaakt van het hoofdrailnet. Op de Belgische stations op het traject komen OV-chipkaartlezers van Arriva, zodat reizigers voortaan de keuze hebben om al vanaf Luik dit Nederlandse betalingssysteem te gebruiken.
ETCS testritten bewerken
Van begin december 2023 tot eind januari 2024 werden wegens het uitvoeren van testritten voor ETCS, alle Drielandentreinen tussen Maastricht en Heerlen vervangen door bussen (de stoptreinen op hetzelfde traject reden normaal).
Bronnen, noten en/of referenties
|