De drie kuddes

De drie kuddes, ook De drie kudden genoemd, is een schilderij van Nicolaes Berchem in het Rijksmuseum in Amsterdam.

De drie kuddes
Kunstenaar	Nicolaes Berchem
Jaar	1656
Techniek	Olieverf op eikenhouten paneel
Afmetingen	44 × 66,5 cm
Verblijfplaats	Rijksmuseum Amsterdam
Locatie	Amsterdam
Inventarisnummer	SK-A-29
RKD-gegevens
Portaal    Kunst & Cultuur

Voorstelling

Het stelt een bergachtig landschap voor bij zonsondergang met enkele hoge bomen. Rechtsvoor is een kudde runderen te zien voortgedreven door een man op een ezel. Linksvoor drijft een jongen met in beide handen een stok een groep schapen weg.

De voorstelling is duidelijk op Italië geïnspireerd. Van de schilder Nicolaes Berchem wordt vermoed dat hij tussen 1651 en 1655 in Italië verbleef. Bewijs hiervoor ontbreekt echter. Wel ontwikkelende Berchem zich tot een van de productiefste Italianisanten in de Noordelijke Nederlanden.

Toeschrijving en datering

Het schilderij is rechtsonder gesigneerd en gedateerd ‘Berchem 1656’.

Herkomst

Het werk werd tussen 18 maart en 6 april 1782 voor 1.700 Franse frank geveild tijdens de verkoping van de verzameling van de marquis de Menars in Parijs. In 1784 werd het door de Amsterdamse kunsthandelaar Pieter Fouquet verkocht aan de Rotterdamse verzamelaar Gerrit van de Pot. Het werd op 6 juni 1808 door het Rijksmuseum voor 3.025 gulden gekocht op de boedelveiling van Gerrit van der Pot in Rotterdam.

Externe links

• Webpagina Rijksmuseum Amsterdam (als De drie kuddes).
• RKDimages, kunstwerknummer 258702 (als Landschap met herders en vee).

Literatuur

• Anoniem (1808) Catalogus van het beroemd kabinet schilderijen, in vele jaren bijeenverzameld, en nagelaten door wijlen den wel edel-geb. heer Gerrit van der Pot, heer van Groeneveld, Rotterdam: [s.n.], p. 6, lot.nr. 11 (als ‘Een Landſchap met hoog opgaande Gebergte en Geboomte. Aan de eene zijde ziet men eene drift Koeijen en Schapen, geleid door een herder op een Ezel zittende, vergezeld door een te voet gaanden Jongen. Aan de andere zijde eene kudde Schapen door een Jongen voortgedreven. / Zonachtig, uitvoerig, geestig en meesterlijk behandeld’). Zie books.google.nl.
• Anoniem (1809) Catalogus der schilderijen, oudheden, enz. op het Koninklijk Museum te Amsterdam, Amsterdam: Gebroeders van Cleeff, p. 7, cat.nr. 22 (als ‘Een Italiaansch Landſchap, met hoog opgaand Geboomte en Bergen, verbeeldende een’ Avondſtond. Eenige Beesten worden gedreven door een’ Herder, welke op een’ Ezel is rijdende. Aan de andere zijde ziet men een’ Jongen, welke eene menigte Schapen wegdrijft. ’).
• Anoniem (1830) Aanwijzing der schilderijen, berustende op ’s Rijks Museum, te Amsterdam, [s.l.: s.n.], p. 9, cat.nr. 23 (als ‘Een italiaansch Landschap met hoog opgaand geboomte, verbeeldende een’ avondstond. Eenige beesten worden gedreven door een herder, welke op een’ ezel is rijdende. Aan de andere zijde ziet men een’ jongen, welke eene menigte schapen wegdrijft’). Zie books.google.nl.
• Anoniem (1839) Aanwijzing der schilderijen, berustende op ’s Rijks Museum te Amsterdam, [s.l.: s.n.], p. 7, cat.nr. 23 (als ‘Een Italiaansch Landschap met hoog opgaand geboomte, verbeeldende een’ avondstond. Eenige beesten worden gedreven door een’ herder, rijdende op een’ ezel. Aan de andere zijde ziet men een’ jongen, die eene menigte schapen wegdrijft’). Zie books.google.nl.
• Anoniem (1903) Catalogus der Schilderijen miniaturen, pastels, omlijste teekeningen, enz. in het Rijks-Museum te Amsterdam, Amsterdam: Boek- en kunstdrukkerij v/h Roeloffzen-Hübner en Van Santen, p. 45, cat.nr. 467 (als De drie Kudden). Zie archive.org.
• Anoniem (1934) Catalogus der schilderijen pastels–miniaturen–aquarellen tentoongesteld in het Rijksmuseum te Amsterdam, Amsterdam: J.H. de Bussy, p. 45, cat.nr. 467 (als De drie Kudden). Zie delpher.nl.
• Basan, F., F.Ch. Joullain (1781) Catalogue des différens objets de curiosités dans les sciences et arts. Qui composoient le Cabinet de feu M. le marquis de Menars, Commandeur des Ordres du Roi, Conseiller d’Etat ordinaire d’Epée, Lieutenant-Général des Provinces de Beauce & d’Orélanois, Directeur & Ordonnateur-Général des Bâtimens du Roi, Jardins, Arts, Académies, & Manufactures Royales; Capitaine-Gouverneur du Château & de la Ville de Blois, Paris: Basan/Joullain/Prault, p. 3, lot.nr. 8 (als ‘Autre Paysage très-pittoreſque avec de hautes Montagnes dans le fond, & ſur le devant pluſieurs grouppes de Figures & Animaux; entr’autres un Paysan vu par le dos, monté ſur un âne; il conduit des Vaches & autres beſtiaux: au côté oppoſé on y voit un troupeau de moutons & un jeune Pâtre qui court avec un bâton dans ſa main droite. Il regne dans ce Tableau un ton de couleur chaud & très-vigoureux, la touche en eſt ſpirituelle & légere; il eſt du meilleur temps de ce célebre Artiſte’). Zie inha.fr.
• Buikstra-de Boer, Marianne (ed.; 1976) All the paintings of the Rijksmuseum in Amsterdam, Maarssen: Schwartz, ISBN 90-6179-010-7, p. 110.
• Moes, E.W., Eduard van Biema (1909) De Nationale Konst-Gallery en het Koninklijk Museum, Amsterdam: Frederik Muller & Co. Zie archive.org.

Noten