De Friese Meren
De Friese Meren (Fries en officieel: De Fryske Marren) is een gemeente in de Nederlandse provincie Friesland. Het gemeentehuis staat in Joure.
Gemeente in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
.svg)
| |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| COROP-gebied | Zuidwest-Friesland | ||
| Coördinaten | 52° 56′ NB, 5° 42′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 549,10 km² | ||
| - land | 351,29 km² | ||
| - water | 197,81 km² | ||
| Inwoners (1 januari 2024) |
51.928? (148 inw./km²) | ||
| Bestuurscentrum | Joure | ||
| Belangrijke verkeersaders | A6, A7, E22, N354, N359, N924, N927, N928 | ||
| Politiek | |||
| Burgemeester (lijst) | F. Veenstra (CDA)[1] | ||
| Zetels Gemeenteraad FNP CDA VVD Kleurrijk FM PvdA GroenLinks Burgerpartij DFM NCPN D66 FvD ChristenUnie |
31 7 6 4 3 3 2 2 1 1 1 1 | ||
| Economie | |||
| Gem. WOZ-waarde (2014) | € 217.000 | ||
| Overig | |||
| Postcode(s) | 8461 - 8544, 8556 -8583 | ||
| Netnummer(s) | 0513, 0514, 0566 | ||
| CBS-code | 1940 | ||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
| Website | defryskemarren.nl | ||
 Bevolkingspiramide (2023) | |||
| |||
Ontstaansgeschiedenis bewerken
De gemeente is een fusie tussen Gaasterland-Sloten, Lemsterland, Skarsterlân en een gedeelte van Boornsterhem rond Terhorne. De gemeente telt ongeveer 51.928 inwoners, met het stadje Sloten en de grootste plaatsen Balk, Joure en Lemmer. Het wetgevingstraject liep vanaf medio 2011. In het najaar van 2012 is een wetsvoorstel ingediend (kamerstuk 33496 2012-2013). In 2013 is het voorstel door zowel Tweede als Eerste Kamer aangenomen.
Naam bewerken
De naam verwijst naar de Friese meren. De gemeente droeg vanaf de instelling op 1 januari 2014 officieel de naam De Friese Meren. De gemeenteraad heeft echter altijd de bevoegdheid om de naam van de gemeente te wijzigen. Gelijktijdig met de raadsverkiezingen werd een consultatie georganiseerd. Bewoners mochten zelf voorstellen indienen voor de gemeentenaam. Hierin koos 42,4% voor De Friese Meren, 41,6% voor de Friestalige variant (De Fryske Marren). Voorts werden er ook veel andere namen voorgesteld zoals 'Marrelân' (2,9%) en 'Sudergoa' (1,8%).
In het coalitieakkoord dat in november 2013 tussen FNP en CDA werd afgesloten is echter opgenomen toch voor De Fryske Marren te kiezen, dus in weerwil van het resultaat van de peiling. De Friese regionalistische partij FNP werd bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 de grootste en maakte van een Friese naam een breekpunt in de coalitieonderhandelingen. Coalitiepartner CDA stemde bij deze onderhandelingen in met een toekomstige naamswijziging naar de Friese variant.
FNP verdedigt haar keuze met de stelling dat, als rekening wordt gehouden met eigen voorstellen van de bevolking in de naamspeiling, '53% voor een Friese naam gekozen had' en in het programma duidelijk aangegeven stond dat de partij voor een Friese naam was. Op 23 april 2014 nam de nieuwe raad met 19 stemmen voor en 12 tegen het besluit dat de naam met ingang van 1 juli 2015 gewijzigd zou worden.[2]
Plaatsen bewerken
Bij de herindeling van de gemeente Boornsterhem werd Terhorne toegedeeld aan De Friese Meren. De plaatsen Haskerdijken en Nieuwebrug (beide Skarsterlân) zijn toegedeeld aan de gemeente Heerenveen. De gemeente De Friese Meren telt 51 officiële plaatsen (kernen). Sloten is de enige historische stad binnen de gemeentegrenzen.
Steden en dorpen bewerken
Buurtschappen bewerken
Naast de officiële plaatsen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:
Bestuur en politiek bewerken
De Friese Meren is de enige gemeente in Nederland waar de NCPN nog in de raad vertegenwoordigd is.
Zetelverdeling gemeenteraad bewerken
| Gemeenteraadszetels | |||
|---|---|---|---|
| Partij | 2013 | 2018 | 2022 |
| FNP | 9 | 7 | 7 |
| CDA | 8 | 8 | 6 |
| VVD | 3 | 4 | 4 |
| Kleurrijk Fryske Marren | - | - | 3 |
| PvdA | 4 | 4 | 3 |
| GroenLinks | 1 | 2 | 2 |
| Burgerpartij De Fryske Marren | - | 1 | 2 |
| NCPN | 1 | 2 | 1 |
| D66 | 2 | 2 | 1 |
| ChristenUnie | 2 | 1 | 1 |
| FvD | - | - | 1 |
| Totaal | 31 | 31 | 31 |
| Opkomst | 52,01% | ||
Landschap bewerken
Een groot deel van de gemeente De Friese Meren ligt binnen het gebied van het Nationaal Landschap Zuidwest Friesland.
Wateren bewerken
In de provincie Friesland zijn in veel gemeenten, waaronder de gemeente De Friese Meren, de Friese namen van de oppervlaktewateren de officiële namen.[3] Een grote uitzondering is het IJsselmeer. De Nederlandse waternamen zijn afkomstig van de Topografische Dienst van Kadaster Geo-Informatie.[4]
Meren en poelen bewerken
In de gemeente bevinden zich de volgende meren en poelen:
|
|
De Fluessen, Goëngarijpsterpoelen, Groote Brekken, De Holken, Koevordermeer, Langweerderwielen, Oudhof, Slotermeer, Sneekermeer en Tjeukemeer maken deel uit van de Friese meren.
Kanalen en sloten bewerken
Diverse kanalen, sloten en watergangen in de gemeente zijn:
|
|
|
Aangrenzende gemeenten bewerken
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Súdwest-Fryslân | Leeuwarden | Heerenveen | ||
|
||||
| Weststellingwerf | ||||
| Enkhuizen (NH) over het IJsselmeer |
Noordoostpolder (FL) | Steenwijkerland (OV) | ||
Cultuur bewerken
Monumenten bewerken
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:
Bezienswaardigheden bewerken
- Het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer staat op de lijst van werelderfgoed van UNESCO.
- Rijksmonumenten top 3: Sloten (50 monumenten), Balk (33 monumenten) en Lemmer (29 monumenten).
- Rijsterbos bij Rijs te Gaasterland.
- Lemstersluis te Lemmer.
Kunst in de openbare ruimte bewerken
In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:
Externe link bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|
