Condominium (staatsvorm)

staatsvorm

Een condominium is een "staat van gedeelde soevereiniteit". In de praktijk wordt deze term ook gebruikt voor een gebied waarvoor deze situatie van toepassing is.

Als staatsvorm zijn condominia een zeldzaam en over het algemeen ook zeer instabiel fenomeen. Het grootste probleem doet zich voor wanneer er conflicten rijzen tussen de betrokken soevereine machten, of wanneer de onderlinge samenwerking het laat afweten.

Bestaande condominia bewerken

Er bestaan nog circa tien condominium-gebieden; het exacte aantal is niet zeker, omdat het afhankelijk is van definitie en perspectief.

  • De Moezel staat, waar deze als grens dient tussen Duitsland en Luxemburg, noordelijk van het drielandenpunt met Frankrijk, onder volledig gedeelde soevereiniteit; hetzelfde geldt voor de zijrivier de Sûre en een zijrivier daarvan, de Our, tot aan het drielandenpunt met België. Dit is het gevolg van een artikel in het Verdrag van Versailles.
  • Het Bodenmeer is een condominium van Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk.
  • Het Fazanteneiland, tussen Frankrijk en Spanje in de rivier de Bidasoa tussen Hendaye en Irun, is een condominium: het staat jaarlijks zes maanden onder Spaanse en zes maanden onder Franse jurisdictie, maar beide landen claimen het gehele jaar door het recht de eigen onderdanen te berechten voor aldaar gepleegde overtredingen.
  • Andorra wordt soms als condominium (van Frankrijk en Spanje) beschouwd, maar vaker als een co-vorstendom: aan Spaanse zijde is namelijk niet de Spaanse koning maar de bisschop van Urgell co-vorst.

Andere voorbeelden, die hoofdzakelijk het resultaat zijn van grensconflicten:

In Bosnië en Herzegovina is het district Brčko een officieel condominium van de Federatie van Bosnië en Herzegovina en de Servische Republiek. Van 1878 tot 1918 was Bosnië-Herzegovina zelf een condominium.

Ook Antarctica kan een condominium genoemd worden: het staat onder het bestuur van een twaalftal staten die verenigd zijn in de Consultatieve Vergadering (ATCM). Antarctica is immers niet omschreven als een "common heritage of mankind".

In het kort komt het erop neer, dat, met uitzondering van Andorra, alle nog bestaande condominia een wateroppervlak behelzen, dan wel niet of nauwelijks bewoond zijn, dan wel slechts de facto bestaan.

Condominia in het verleden bewerken

In het verleden heeft de wereld veel condominia gekend.