Chramhesi

**Chramhesi**
ხრამჰესი
Daba in Georgië
	;
Geografie
Regio	Kvemo Kartli
Gemeente	Tsalka
Hoogte	1110 m
Coördinaten	41° 33′ NB, 44° 7′ OL
Bevolking
Inwoners (2023)	58
Etniciteit (2014)	Armeens (41,0%); Georgisch (33,3%); Grieks (20,5%)
Overige informatie
Opgericht	1934
Daba sinds	2019
Tijdzone	UTC+4
Chramhesi in Kvemo Kartli
	;
Foto's
	Chramhesi en waterkrachtcentrale
Portaal	Georgië

Chramhesi (Georgisch: ხრამჰესი) is een zogeheten nederzetting met stedelijk karakter (daba) in het zuiden van Georgië in de regio Kvemo Kartli. Het is gelegen in het zuiden van de gemeente Tsalka in de beboste kloof van de Chrami-rivier op 1110 meter boven de zeespiegel. De plaats werd in de jaren 1930 opgericht ten behoeve van de bouw en de operatie van de Chramhesi-I waterkrachtcentrale op deze plek wat ook de enige reden van bestaan is. In 2019 kreeg Chramhesi de status nederzetting met stedelijk karakter (დაბა, daba).^[2] Chramhesi is daarmee een van de kleinste daba in het land.

Historie bewerken

Vanaf begin jaren 1930 werd rond districtscentrum Tsalka een waterkrachtcascade gebouwd bestaande uit een stuwmeer (het Tsalkareservoir) en een waterkrachtcentrale in de kloof van de Chrami-rivier, ongeveer 6 kilometer ten zuidoosten van Tsalka. In 1934 werd begonnen met de bouw van de waterkrachtcentrale en werd op deze plaats Chramhesi opgericht. De waterkrachtcentrale staat op ruim 1100 meter boven zeeniveau in de Chramikloof en krijgt via pijpleidingen aanvoer vanuit het Tsalkareservoir dat op 1500 meter boven zeeniveau ligt. De Chramhesi-I waterkrachtcentrale werd in december 1947 in gebruik genomen en heeft een geïnstalleerd vermogen van 3x37,6 MW.^[3] Anno 2019 werkten er 63 mensen bij de centrale.^[4]

Aan de afvoerzijde van de centrale werd een klein reservoir aangelegd. In 1963 werd ongeveer 25 kilometer stroomafwaarts bij het dorp Ktsia (gemeente Dmanisi) na een bouwtijd van negen jaar de op 800 meter hoogte gelegen Chramhesi-II waterkrachtcentrale in gebruik genomen. Deze centrale heeft een geïnstalleerd vermogen van 2x55 MW, waarmee de Chramhesi-cascade een van de grotere waterkracht energieleveranciers in Georgië is,^[5] verantwoordelijk voor ongeveer 4% van de energieproductie.^[6] Chramhesi-II krijgt het water voornamelijk vanaf de Chramhesi-I centrale via een bijna 13 kilometer lange en vier meter dikke pijpleiding. Het krachtstation ligt 164 meter diep in de bovenzijde van de kloof.^[7] De oorspronkelijke plannen behelsden de bouw van nog twee centrales in de cascade, maar deze werden niet uitgevoerd.^[8]

Inter RAO bewerken

In 1996 werden de waterkrachtcentrales geprivatiseerd en werd de operatie en beheer van de centrales per 2000 voor de duur van 25 jaar naar het in Nederland geregistreerde AES Georgia Holdings B.V. overgedragen. Dit bedrijf werd in 2003 door het aan de Russische staat gelieerde energiebedrijf Inter RAO overgenomen. De Georgische staat sloot in 2011 een overeenkomst met Inter RAO om het eigendom geheel aan het bedrijf over te dragen waarvoor Georgië ongeveer 100 miljoen dollar ontving, waarbij Inter RAO zich committeerde aan de bouw van extra waterkrachtcentrales in de Chrami.^[9] De Chramesi waterkrachtcentrales werden ondergebracht in de Nederlandse offshore holding Gardabani Holdings BV.^[8]^[6] In 2021 verloor de Georgische staat een internationale arbitragezaak door Inter RAO aangespannen, en werd Georgië veroordeeld tot de betaling van 80 miljoen dollar vanwege het verlies van inkomsten door de devaluatie van de Georgische Lari en het daarmee gepaard gaande verlies van inkomsten door een gefixeerd tarief.^[10]

Demografie bewerken

Begin 2023 had Chramhesi 58 inwoners,^[1] een daling sinds de volkstelling van 2014. Volgens deze volkstelling waren Armeniërs de grootste bevolkingsgroep (41%), gevolgd door Georgiërs (33%) en Pontische Grieken (21%).^[11]

Jaar	1989	2002	2014	2020	2023
Aantal	-	118	78	62	58
Verantwoording data: Steden en daba's.^[12]^[14]

Foto's bewerken

Water aanvoer cascade
Chramhesi reservoir
waterkrachtcentrale Chramhesi-I

Externe links bewerken

(ka) Website waterkrachtcentrales Chramhesi

Referenties bewerken

↑ ^a ^b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 4 mei 2023.
↑ (en) Statistical Yearbook of Georgia 2019. National Statistics Office of Georgia, Geostat pag.37 (voetnoot 6) (1 januari 2019). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (ka) Over Chramhesi-I. Chramhesi-I HPP. Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (en) Effective Operation Assessment Of More Than 25 Years Old And Newly Built Hydro Power Plants. Friedrich-Ebert-Stiftung pag.5 (10 maart 2022). Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (en) Ten-Year Network Development Plan of Georgia 2021-2031. Georgian State Electrosystem (2021). Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ ^a ^b (en) Georgia's economic dependence on Russia: Trade, tourism, remittances, and Russian companies in Georgia. Transparency International Georgia (10 maart 2022). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (ka) Over Chramhesi-II. Chramhesi-II HPP. Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ ^a ^b (en) Russia involved in Energy of Georgia and new hydropower plants under the auspices of Inter RAO. Mountain Stories Georgia (22 april 2022). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (en) Russian Capital in Georgian Business. Institute for Development of Freedom of Information (8 mei 2015). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (en) Georgia Obliged to Pay Over $80.5 to Russian Energy Company. The Messenger (3 december 2021). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 23 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 22 november 2021. Geraadpleegd op 1 januari 2022.
↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.
↑ Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie^[13], "1. Introduction", Pagina 1.

Zie de categorie Khramhesi (Tsalka Municipality) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[geostatpop-1] (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 4 mei 2023.

[yearbook2019-2] (en) Statistical Yearbook of Georgia 2019. National Statistics Office of Georgia, Geostat pag.37 (voetnoot 6) (1 januari 2019). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[khramhesi1-3] (ka) Over Chramhesi-I. Chramhesi-I HPP. Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[4] (en) Effective Operation Assessment Of More Than 25 Years Old And Newly Built Hydro Power Plants. Friedrich-Ebert-Stiftung pag.5 (10 maart 2022). Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[gse-5] (en) Ten-Year Network Development Plan of Georgia 2021-2031. Georgian State Electrosystem (2021). Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[TI-6] (en) Georgia's economic dependence on Russia: Trade, tourism, remittances, and Russian companies in Georgia. Transparency International Georgia (10 maart 2022). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[khramhesi2-7] (ka) Over Chramhesi-II. Chramhesi-II HPP. Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[mountainstories-8] (en) Russia involved in Energy of Georgia and new hydropower plants under the auspices of Inter RAO. Mountain Stories Georgia (22 april 2022). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[idfi-9] (en) Russian Capital in Georgian Business. Institute for Development of Freedom of Information (8 mei 2015). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[messenger-10] (en) Georgia Obliged to Pay Over $80.5 to Russian Energy Company. The Messenger (3 december 2021). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[etn14-11] (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 23 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.

[inwplaatsen-12] (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 22 november 2021. Geraadpleegd op 1 januari 2022.

[retro2017-13] (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.

[nootcensus2002-14] Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie^[13], "1. Introduction", Pagina 1.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[14]

[13]