Brachyopoidea
De Brachyopoidea[1] zijn een superfamilie van uitgestorven temnospondyle Batrachomorpha (basale 'amfibieën') die leefde tijdens het Mesozoïcum. Het bevat de families Brachyopidae[2] en Chigutisauridae. De vroegste vermeldingen van brachyopoïden komen uit het Vroeg-Trias van Australië. Het laatst overgebleven lid van de superfamilie is de chigutisauriër Koolasuchus uit het Vroeg-Krijt van Australië.
| Brachyopoidea Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Trias tot Vroeg-Krijt | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| Siderops | |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Superfamilie | |||||||||||
| Brachyopoidea Lydekker, 1885 | |||||||||||
| |||||||||||
| Pelorocephalus | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||
| |||||||||||
Naamgeving bewerken
Een superfamilie Brachyopoidea werd in 1885 benoemd door Richard Lydekker.[3]
Een klade Brachyopoidea werd in 2000 gedefinieerd door Adam Yates en Anne Warren-Howie als de groep bestaande uit de laatste gemeenschappelijke voorouder van Keratobrachyops en Brachyops; en al zijn afstammelingen.[4]
Hetzelfde jaar echter gaven Warren en Claudia Marsicano een afwijkende definitie: de groep bestaat uit de laatste gemeenschappelijke voorouder van Brachyops en Pelorocephalus en al zijn afstammelingen.[5]
Beschrijving bewerken
Sommige grote brachiopoïden, zoals Siderops en Koolasuchus, groeiden tot een lengte van ongeveer tweehonderdvijftig centimeter. Er wordt echter geschat dat een niet nader genoemde brachiopide uit het Laat-Trias of Vroeg-Jura van Lesotho in zuidelijk Afrika veel groter is geweest. Met een geschatte lengte van zeven meter is de brachiopide uit Lesotho een van de grootste 'amfibieën' sensu lato ooit gekend. Deze schatting is gebaseerd op een enkel kaakfragment dat in 1970 werd gevonden door een Franse expeditie bij Alwynskop in Quthing.
Vanwege zijn grootte werd aanvankelijk aangenomen dat het fragment afkomstig was van een mastodonsauriër. Verschillende kenmerken van het exemplaar geven echter aan dat het van een brachyopide is. Er is een grote slagtand die uitsteekt uit de ectopterygoïde, een bot van het verhemelte, en de dentaire morfologie is vergelijkbaar met die van andere brachyopiden. Van opzij gezien lijkt de bovenrand van de kaak hol. Het exemplaar werd in 2005 opnieuw beschreven als een brachyopide.
De groep vertoont verschillende onderscheidende kenmerken. De schedels hebben alleen diepe zijlijnkanalen tussen de neusgaten en de oogkassen. In de hersenpan heeft de parasfenoïde een plat dolkvormig uitsteeksel, niet naar voren verbreed. In de onderkaak draagt het articulare alleen aan de zone achter het kaakgewricht bij door een tongvormige uitloper of is daarvan volledig uitgesloten door een contact tussen het prearticulare of surangulare.
Classificatie bewerken
Hieronder wordt een cladogram van Brachyopoidea weergegeven, aangepast van Ruta et al. (2007).
| Brachyopoidea |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|