Boek der Liederen
Het Boek der Liederen (Shijing), ook wel Boek der Oden of Liederen volgens de traditie van Mao (Maoshi) genoemd, is een verzameling van 305 zeer oude Chinese gedichten. De liederen stammen uit de tijd tussen de elfde en de zesde eeuw v.Chr. Het boek behoort tot de Vijf Klassieken en daarmee ook tot de Confucianistische Klassieken. Het werk heeft een bijzonder grote invloed uitgeoefend op de Chinese cultuur. Sinds de Han-tijd is Shijing het werk dat door Chinese geleerden het meest is geciteerd. Die citaten werden vaak gebruikt om ingenomen standpunten te verduidelijken of om op verdekte wijze een bepaald standpunt te kunnen innemen.
| Boek der Liederen | ||||||||
| Naam (taalvarianten) | ||||||||
| Vereenvoudigd | 诗经 | |||||||
| Traditioneel | 詩經 | |||||||
| Pinyin | Shījīng | |||||||
| Wade-Giles | Shih ching | |||||||
| ||||||||
Ontstaan bewerken
Volgens de traditie is het materiaal voor Shijing bijeengebracht door ambtenaren. Zij moesten in opdracht van het Zhou-hof uit alle delen van het rijk liederen verzamelen die door het volk werden gezongen. Volgens Shiji zou Confucius uit de meer dan 3000 liederen een selectie hebben gemaakt. Die werd geplaatst in Shijing. Of Confucius daadwerkelijk Shijing heeft samengesteld is twijfelachtig. Wel hebben Confucius en zijn directe volgelingen regelmatig uit Shijing geciteerd. Nu wordt aangenomen dat Shijing reeds in de 6e eeuw v.Chr. bestond, vermoedelijk onder de naam Driehonderd gedichten (詩三百, Shi sanbai).
Shijing werd verboden onder de Qin. Drie geleerden hebben daarop het werk uit het hoofd geleerd, waardoor er aan het begin van de Han-tijd drie versies bestonden. Zij waren afkomstig van Shen Pei Gong (申培公) uit Lu 魯, Yuan Gu Sheng (轅固生) uit Qi 齊 en Han Sheng (韓生) uit Han. Deze versies staan bekend als het Commentaar van de drie scholen (San Jia Shi, 三家诗) en behoorden mogelijk tot de nieuwe tekst (jinwen). Deze versies zijn verloren geraakt, de versie uit Lu als laatste, rond 300 na Chr. Er bestaat nog wel een commentaar op de versie uit Han, Hanshi waizhuan (韓詩外傳, letterlijk: Commentaar van buitenaf op de Han liederen), die anekdotes over morele kwesties bevat. De enige bewaard gebleven versie en daarmee de basis voor het huidige werk is gebaseerd op een manuscript afkomstig uit de verzameling van Mao Heng (毛亨). Dit werd eind 2e eeuw v.Chr. overhandigd aan prins Xian van Hejian (河間獻王), vader van de latere keizer Wudi. Het werk werd van een toelichting voorzien door Mao Heng en zijn zoon Mao Chang (毛萇). Shijing wordt daarom ook wel Maoshi genoemd. Zij behoorde mogelijk tot de oude tekst (guwen).
Maoshi werd rond het begin van onze jaartelling de officiële versie van Shijing. Zheng Xuan (鄭玄 127-200) voorzag het werk van een belangrijk, confucianistisch commentaar. Keizer Taizong (627-649) wenste de 'juiste betekenis van de Vijf Klassieken' (Wujing zhengyi, 五經正義) vast te stellen en gaf Kong Yingda (孔穎達 574-648) opdracht tot het schrijven van een commentaar op Maoshi. Dat werd maoshi zhengyi (毛詩正義, de juiste betekenis van Maoshi) en werd toen beschouwd als de standaardversie.
Rond 1177 voltooide Zhu Xi zijn Shiji zhuan (詩集傳, het Boek der Liederen voorzien van commentaar). Zijn uitleg was gedurende de hierop volgende zeshonderd jaar de meest gezaghebbende. Volgens hem bevatte Shijing ook erotische gedichten. Het waren weliswaar 'verdorven gedichten' (yinshi, 淫詩), maar zij waren door Confucius toegevoegd om te laten zien hoe men zich niet moest gedragen. Hij verwierp daarmee de moralistische uitleg die zijn voorgangers aan de erotische gedichten hadden gegeven.
Samenstelling bewerken
In Shijing worden in totaal 311 gedichten genoemd. Van zes daarvan is de tekst verloren geraakt en is slechts de titel bekend. De overige 305 zijn verdeeld in 4 categorieën: 160 volkswijsjes van de staten, 74 kleine lofzangen, 31 grote lofzangen en 40 hymnen. In onderstaande tabel is de doorlopende nummering van de 305 volledig overgeleverde liederen die van de klassieke Mao-school uit de Han-tijd. De titel van elk gedicht is steeds ontleend aan woorden uit de eerste versregel. De hieronder weergegeven titelvertalingen zijn van Johan Schotman (1892-1976) uit zijn in 1969 uitgegeven Sji Tsjing (zij het dat eigennamen zijn herschreven in pinyin).
Volkswijsjes bewerken
De 160 volkswijsjes (feng, 風 ook wel guofeng, 國風, volkswijsjes van de staten), hebben het karakter van volksliedjes. Zij zijn ontstaan in de achtste en zevende eeuw v.Chr. en behandelen alle aspecten van het dagelijkse leven. De liefde wordt in zeer directe bewoordingen beschreven. In de latere confucianistische traditie werd het morele aspect van de liefde benadrukt, westerse wetenschappers benadrukken eerder het volkse karakter. De meeste gedichten zijn kort. Elke versregel bestaat uit vier syllaben, een stanza uit vier of zes van zulke regels en een gedicht uit twee of drie stanza's. De liederen zijn uitgesplitst naar vijftien staten van de Noordchinese laagvlakte. Mogelijk gaat het hier om volkswijsjes uit deze staten zelf, die daarna zijn bewerkt aan het hof van Zhou.
| Boek | Nr. | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 1-11 | Zhounan feng (周南風):
|
Liederen uit Zhou en de zuidelijke staten:
|
|
| 2 | 12-25 | Shaonan feng (召南風):
|
Liederen uit het vorstendom Shao en de zuidelijke staten:
|
|
| 3 | 26-44 | Bei feng (邶風)
|
Liederen uit het vorstendom Bei
|
Het vorstendom Bei ligt in de staat Wei |
| 4 | 45-54 | Yong feng (鄘風)
|
Liederen uit het vorstendom Yong
|
|
| 5 | 55-64 | Wei feng (衛風)
|
Liederen uit het vorstendom Wei
|
Ook getranscribeerd als Wey |
| 6 | 65-74 | Wang feng (王風)
|
Liederen uit het Koninklijk Domein
|
Bedoeld is het koninklijk domein van de Zhou |
| 7 | 75-95 | Zheng feng (鄭風)
|
Liederen uit het vorstendom Zheng
|
|
| 8 | 96-106 | Qi feng (齊風)
|
Liederen uit het vorstendom Qi
|
|
| 9 | 107-113 | Wei feng (魏風)
|
Liederen uit het vorstendom Wei
|
|
| 10 | 114-125 | Tang feng (唐風)
|
Liederen uit het vorstendom Tang | |
| 11 | 126-135 | Qin feng (秦風)
|
Liederen uit het vorstendom Qin
|
|
| 12 | 136-145 | Chen feng (陳風)
|
Liederen uit het vorstendom Chen
|
|
| 13 | 146-149 | Gui feng (檜風)
|
Liederen uit het vorstendom Gui
|
|
| 14 | 150-153 | Cao feng (曹風)
|
Liederen uit het vorstendom Cao
|
|
| 15 | 154-160 | Bin feng (豳風)
|
Liederen uit Bin
|
Bin is het kerngebied van de Westelijke Zhou |
Kleine lofzangen bewerken
De 74 kleine lofzangen (Xiaoya, 小雅) beschrijven het leven van de adel en zijn waarschijnlijk door edellieden geschreven. Zij stammen uit de negende en achtste eeuw v.Chr. en zijn onderverdeeld in groepen van tien gedichten (zishi, 之什):
| Boek | Nr. | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 161-169 | Lu ming zhishi (鹿鳴之什)
|
Het tiental van de Roep van het hert
|
Van gedicht nummer 10 is alleen de melodie behouden gebleven. |
| 2 | 170-174 | Bai hua zhishi (白華之什)
|
Het tiental van De witte bloemen | Van gedicht 1 en 2 is alleen de melodie behouden gebleven. Van de gedichten 4, 6 en 8 is alleen de naam behouden gebleven en zijn zowel de tekst als de muziek verloren gegaan. |
| 3 | 175-184 | Tong gong zhishi (彤弓之什)
|
Het tiental van De rode boog
|
|
| 4 | 185-194 | Qi fu zhishi (祈父之什)
|
Het tiental van De bede aan de minister van oorlog
|
|
| 5 | 195-204 | Xiao min zhishi (小旻之什)
|
Het tiental Zonder genade
|
|
| 6 | 205-214 | Bei shan zhishi (北山之什)
|
Het tiental van de Noorderberg
|
|
| 7 | 215-224 | Sang hu zhishi (桑扈之什)
|
Het tiental van De goudvinken
|
Sang hu betekent letterlijk moerbei-gasten |
| 8 | 224-234 | Du ren shi zhishi (都人士之什)
|
Het tiental De ambtenaren van de hoofdstad
|
Grote lofzangen bewerken
Er zijn 31 grote lofzangen (Daya, 大雅). Zij stammen uit de tiende en negende eeuw v.Chr.
| Boek | Nr. | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 235-244 | Wen wang zhishi (文王之什)
|
Het tiental van Koning Wen
|
|
| 2 | 245-254 | Sheng min zhishi (白華之什)
|
Het tiental van De geboorte van het volk
|
|
| 3 | 255-265 | Dang zhishi (蕩之什)
|
Het tiental Ontzaglijk
|
Hymnen bewerken
Er zijn 40 hymnen (頌, Song) of feestliederen. Dit zijn de oudste liederen uit de verzameling en stammen waarschijnlijk uit de tiende eeuw v.Chr.
| Boek | Nr. | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 266-274 | Zhou song qingmiao zhishi (周頌清廟之什)
|
De hymnen van Zhou. Het tiental van de Tempel der Zuiverheid
|
|
| 2 | 276-285 | Zhou song cheng gong zhishi (周頌臣工之什)
|
De hymnen van Zhou. Het tiental van de Ambtenaren en werkers
|
|
| 3 | 286-296 | Zhou song min yu xiaozi zhishi (商頌周頌閔予小子之什)
|
De hymnen van Zhou. Het tiental Beklagenswaard klein kind
|
|
| 4 | 297-300 | Lu song (魯頌)
|
Hymnen van het vorstendom Lu
|
|
| 5 | 301-305 | Shang song (商頌)
|
Hymnen van het vorstendom Shang
|
Externe links tekst en vertaling bewerken
- (nl) Sji Tsjing. Het klassieke Boek der oden, Deventer (Kluwer) 1969, 2e druk Deventer (Ankh-Hermes) 1976, ISBN 90-202-4770-0. Vertaald naar de oorspronkelijke Chinese tekst door Johan Wilhelm Schotman (volledige Nederlandstalige berijming).
- Integrale Chinese tekst (Chinese Text Project) met Engelse vertaling
