Blunder

Een blunder is een domme, onverantwoorde fout, met grote gevolgen voor de partij die de fout maakt. Een blunder kan het vervolg zijn van het niet waarnemen van signalen of het verkeerd interpreteren van beschikbare informatie. Het woord komt uit het oudnoors blundra, wat betekent de ogen sluiten. In die zin staat het woord blunder in verband met blind. Blunders met minder zware consequentie worden ook wel faux pas of bloopers genoemd.

Antoine Watteau, De Blunder, Louvre

Politieke en militaire blunders

Een politicus of hoge militair zal niet gauw toegeven een blunder gemaakt te hebben, maar toch worden achteraf gezien bepaalde beslissingen als een blunder gezien. Voorbeelden daarvan zijn:

• De Tea Act van 1773, de Britse politiek richting de Amerikaanse kolonies. Protesten tegen de verhoging van de belasting op thee waren de aanleiding tot de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.
• De veldtocht naar Rusland door Napoleon; hij maakte de fout niet het vroege voorjaar af te wachten maar al in de nazomer van 1812 te vertrekken, waardoor het leger al spoedig met de strenge Russische winter te maken kreeg, en bij de beruchte tocht over de Berezina duizenden Franse soldaten om het leven kwamen.
• De Duitse garantie aan Oostenrijk-Hongarije inzake de geplande strafexpeditie tegen Servië in 1914; dit maakte een kettingreactie mogelijk die tot de Eerste Wereldoorlog zou leiden.
• De appeasementpolitiek van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, die ervan uitgingen dat afspraken in principe worden nagekomen; dit leidde tot de Tweede Wereldoorlog.
• Het Italiaanse besluit in de herfst van 1940 om Griekenland binnen te vallen, terwijl een jaar eerder in Frankrijk al was gebleken dat het Italiaanse leger geen moderne oorlog aankon.
• Stalins zorgvuldig vermijden van militaire voorbereidingen om de Duitsers niet te provoceren tussen het tekenen van het Molotov-Ribbentroppact in augustus 1939 en de Duitse inval in juni 1941.
• De Duitse inval in de Sovjet-Unie in juni 1941, die mede werd aangemoedigd door de slechte prestaties van het Rode Leger tijdens de Winteroorlog van 1939-1940 tegen Finland.
• Chroesjtsjovs uitval in de Verenigde Naties in 1960 tegen de Filipijnse afgevaardigde Sumulong, waarbij hij Sumulong de huid volschold terwijl hij met zijn schoen op de tafel sloeg;
• Op 15 juni 1992 maakte de Amerikaanse vicepresident Dan Quayle een blunder terwijl hij een school bezocht. Een schooljongen spelde het Engelse woord aardappel correct: potato, en Dan Quayle maakte er potatoe van, waarschijnlijk in de war gebracht door de wel correcte meervoudsvorm potatoes. Er was een televisieploeg aanwezig en de blunder werd over de hele wereld uitgezonden.
• Tijdens een officieel bezoek van de paus aan de Verenigde Staten viel president Ronald Reagan in slaap terwijl de paus een toespraak hield.
• De toenmalige Amsterdamse wethouder Rob Oudkerk had in 2002 niet door dat er microfoons open stonden toen hij het tegen Job Cohen had over 'kutmarokkanen'.
• Op 21 juli 2007 maakte toenmalig Belgisch formateur Yves Leterme voor een RTBF-reporter een flinke uitschuiver toen hem gevraagd werd een stuk uit de Franse versie van de Brabançonne te zingen: in plaats daarvan zong hij de Marseillaise, het Franse volkslied.

Blunders in de wetenschap

Albert Einstein beredeneerde dat het heelal moest uitdijen of inkrimpen. Omdat hij dat niet acceptabel vond, introduceerde hij de kosmologische constante. Toen later werd vastgesteld dat het heelal inderdaad uitdijde, noemde hij het de "grootste blunder" uit zijn leven. Tegenwoordig wordt deze constante wel gebruikt om de toenemende snelheid van de uitdijing van het heelal te verklaren (zie roodverschuiving).

Blunders in de sport

Schaatsen

• Hilbert van der Duim zette tijdens de WK in 1981 op de 5 kilometer de achtervolging op zijn tegenstander Amund Sjøbrend te vroeg in. Hij achterhaalde hem en ging zegevierend als eerste over de finishlijn, om pas een halve ronde later, tijdens het uitrijden, er achter te komen dat hij nog een volle ronde door moest gaan.
• Tijdens de 10 kilometer op de Olympische Spelen van 2010 volgde Sven Kramer een verkeerde aanwijzing van coach Gerard Kemkers op, wisselde onterecht terug naar de binnenbaan en werd vervolgens gediskwalificeerd.

Schaken

Iedere schaker maakt weleens een blunder, of hij nu huisschaker, clubschaker of grootmeester is. Als er bij een ingewikkeld idee een eenvoudige weerlegging over het hoofd wordt gezien, spreekt men wel van schaakblindheid. Andere bekende oorzaken van blunders zijn het vergeten van een weerlegging die men eerder wel had gezien, en het zich vergissen in de volgorde van twee zetten of het denken dat een voorbereidende zet al is gedaan. In de praktijk is de belangrijkste oorzaak van blunders echter dat men het begin van de partij langzaam heeft gespeeld en later eenvoudig de tijd tekortkomt om alle mogelijkheden te bekijken.

Karpov—Sadler 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h	Karpov—Sadler Hier volgt de partij tussen Anatoli Karpov en Matthew Sadler, twee grootmeesters. De partij werd in 1998 in Monaco gespeeld en begint met de Koningsindische opening. 1.Pf3 d5 2.g3 Pc6 3.d4 Lf5 4.Ph4 Le4 5.f3 Lg6 6.Pg6 hxg6 7.Lg2 Dd6 8.f4 0-0-0 9.c3 g5 10.Dd3 Kb8 11.fxg5 e5 12.0-0 e4 (zie diagram) 13.Txf7 exd3 (0-1)
Tiviakov—Hamelink stand na 39e zet van zwart 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h	Tiviakov—Hamelink In het open Nederlands Kampioenschap te Dieren in juli 2004 maakte Sergej Tiviakov de blunder zich mat te laten zetten in zijn partij tegen Desiree Hamelink. Zie diagram; de partij gaat verder met: 40.Kc1 De2 41.Dxe2 Txe2 42.Pd4??

Trivia

Er bestaat een stripfiguur met de naam Olivier Blunder en naar deze strip is de stripwinkel Blunder in Utrecht genoemd.