Balkenbrij

Gerecht

Balkenbrij of balkebrie is een oud gerecht dat vooral in het najaar en in de winter wordt gegeten. Traditioneel werd het op boerderijen gemaakt van in bouillon gekookt slachtresten van het varken (onder meer kop en organen), boekweitmeel (soms tarwebloem) en speciale kruiden (vooral rommelkruid), die een zoete smaak afgeven.[1] Soms worden krenten of rozijnen toegevoegd.

Balkenbrij
Overijsselse gebakken balkenbrij, met aardappel en wortel
Land Vlag van Nederland Nederland
Hoofdingrediënt(en) vleesgerecht
Serveertemperatuur Warm
Gang hoofdgerecht
Portaal  Portaalicoon   Eten en drinken

Productie en toebereiding bewerken

Bij de moderne varianten van balkenbrij gebruikt men vaak varkensvlees, spek en lever in plaats van slachtafval. Kroeboet en Duitse varianten bevatten bovendien veel bloed waardoor het donkerroodbruin in plaats van grijs van kleur is en qua smaak meer op bloedworst lijkt. Balkenbrij wordt in blokken geproduceerd en gebakken in de koekenpan in plakken van ongeveer 1 cm dik.

Etymologie bewerken

Het woord balkenbrij is waarschijnlijk afgeleid van brij van gebalchte, dat wil zeggen de buikresten van een geslacht dier, zoals darmen en pens.[2] 'Balk' en 'balg' betekenen 'buik' in dialecten van het Nederlands. Een alternatieve verklaring berust op een oud gebruik de balkenbrij in een doek aan een balk op te hangen (vergelijk "hangop").[3]

Verbreiding en namen bewerken

Balkenbrij wordt in Nederland vooral in het oosten en zuiden van het land gegeten:[4][5][6]

In België is balkenbrij bekend in:

In delen van Noordrijn-Westfalen komt het voor in:

In de Verenigde Staten hebben Duitse immigranten balkenbrij eeuwen geleden ingevoerd - hier wordt het "scrapple" of "goetta" genoemd.[3]

Afbeeldingen bewerken

Zie ook bewerken

Zoek balkenbrij op in het WikiWoordenboek.
Wikibooks heeft meer over dit onderwerp: Recept balkenbrij.