Arabia (merk)

Arabia
Oprichting	1873
Land	Finland
Hoofdkantoor	Helsinki
Producten	aardewerk en porselein
Website	www.arabia.fi
Portaal	Economie

Arabia is een Fins keramiekbedrijf, gevestigd in Helsinki, dat internationaal bekend werd door het bijzondere ontwerp van zijn producten.^[1]^[2]^[3] Het Finse merk bestaat nog, maar de Arabia-producten worden sinds 2016 buiten Finland gemaakt.

Geschiedenis bewerken

Op 25 november 1873 werd Arabia opgericht als dochteronderneming van de Zweedse porseleinfabriek Rörstrand. De eerste fabrieksgebouwen werden in 1874 gebouwd in Arabianranta, een wijk van Helsinki. Het bedrijf stond sinds 1893 onder leiding van Gustav Herlitz, die in 1881 als technisch directeur in dienst gekomen was. In 1916 verkocht Rörstrand het bedrijf en kwam het in Finse handen, waarbij Herlitz' zoon Carl-Gustav de leiding overnam van zijn vader. In 1932 werd Kurt Ekholm artistiek directeur. Hij richtte een speciale ontwerpafdeling op, waaraan talentvolle designers verbonden waren. Daardoor verwierf het merk een aanzienlijk prestige. Toen Carl-Gustav Herlitz in 1947 aftrad en Kurt Ekholm in 1948 naar Zweden vertrok had Arabia zich ontwikkeld tot het grootste keramiek- en porseleinbedrijf in Scandinavië met 1500 werknemers.

Sinds 1947 heeft Arabia diverse eigenaren gehad. In dat jaar werd het verkocht aan het industrieconglomeraat Wärtsilä, dat het in 1990 verkocht aan Hackman, een Finse fabriek van keukengerei. Later werd die overgenomen door de glasfabriek Iittala, die net als Arabia een reputatie had verworven met design. Iittala werd op zijn beurt in 2007 eigendom van Fiskars, producent van consumentengoederen, die sinds 2015 ook Wedgwood bezit. Ook Rörstrand, Arabia's oorspronkelijke Zweedse eigenaar, maakt deel uit van het concern. Fiskars heeft zijn hoofdkwartier nog steeds in Arabianranta in Helsinki, maar heeft de productie van Arabia in Finland in 2016 beëindigd. Alle Arabia-producten komen sindsdien uit Thailand en Roemenië.

Design bewerken

Onder invloed van Kaj Franck koos men vanaf de jaren zestig voor de strakkere, simpeler vormen die kenmerkend geacht worden voor Fins design. Het aardewerk Kilta, door hem ontworpen, wordt beschouwd als een designklassieker. Ook Ruska (Fins woord voor de bruine herfstkleuren) van ontwerper Ulla Procopé is een beroemde serie. Naast het maken van series serviezen voor de massaproductie gaf Arabia ook ruimte voor individuele ontplooiing van de keramisten op de ontwerpafdeling.

Laat 19e-eeuws Arabia-ontwerp
Vazen van de serie Fennia 1902-1920, Designmuseum (Helsinki)
Diamant, 1928-1932
Melkkan uit Paradiisi van Birger Kaipiainen
Kilta serie van Kaj Franck
Giraf van Michael Schilkin
Klassiek aardewerk Ruska van Ulla Procopé
Kaarsenstandaard van Ulla Procopé
Olieflesje uit servies Artica
Taika-theepot (1970) van Anja Winquist met decoratie van Inkeri Seppälä
Schaal van Kaarina Aho en Hilkka-Liisa Ahola
Moem-beker

Mensen bij Arabia bewerken

Directeur Carl-Gustav Herlitz in 1933
Artistieke leiding: Kurt Ekholm (l.), Kaj Franck
Greta Lisa Jäderholm-Snellman
Saara Hopea
Toini Muona
Richard en Francesca Lindh
Raija Uosikinnen (l.) en Esteri Tomula
Birger Kaipiainen
Kyllikki Salmenhaara
Rut Bryk
Ulla Procopé
Pottenbakker (onbekend), 1967

Vele ontwerpers hebben gewerkt voor Arabia:^[4] Van velen duurde het dienstverband tientallen jaren, wat iets zegt over de onderlinge sfeer en de artistieke vrijheid op de creatieve afdeling van Arabia. Onderstaande lijst is incompleet.

Kaarina Aho (1925-1990) ontwierp de series Harlekiini, Aprikoosi, Myrtti en Pauliina
Hilkka-Liisa Ahola (1920-2009) ontwierp onder meer het servies Kukka (bloemen) voor Arabia
Johan Jacob "Jac" Ahrenberg (1847-1914), bekend architect en kunstcriticus
Rut Bryk (1916-1999) werd beroemd met keramische tegels
Kurt Ekholm (1907-1975), artistiek directeur 1932-1948
Elsa Elenius (1897-1967) ontwierp vele schalen en vazen
Kaj Franck (1911-1989), kleinzoon van Jac Ahrenberg, artistiek directeur 1948-1951, ontwierp het Kilta-servies
Laila Hakala (1925-2002) ontwierp de series Lyydia, Esmeralda, Josefina, Villiruusu en Anna
Friedl Holzer-Kjellberg (1905-1993) maakte vazen, kommen en serviesgoed van 'rijstkorrelporselein', een oude Chinese techniek
Saara Hopea (1925-1984) ontwierp in de jaren vijftig glaswerk voor Arabia
Fujiwo Ishimoto (1941) ontwierp de serie Illusia (met Heikki Orvola)
Greta Lisa Jäderholm-Snellman (1894-1973) ontwierp in de jaren dertig serviezen voor Arabia
Birger Kaipiainen (1915-1988) ontwierp het Paratiisi-servies en won de Grand Prix op de Triënnale 1960 in Milaan
Harri Koskinen (1970) ontwierp het Oma-servies
Stefan Lindfors (1962) ontwierp het Ego-servies
Richard Lindh (1929-2006) ontwierp het Fennica-servies
Francesca Lindh-Mascitti (1931) werkte van 1955 tot 1989 voor Arabia
Tyra Lundgren (1897-1979) ontwierp onder meer Koivunurpu, Egypt, Irma, Dragon, Pirkko en Näkki
Lea von Mickwitz (1884-1978)
Toini Muona (1904-1987) ontwierp veel schalen, kommen en vazen
Thure Öberg (1872-1935) ontwierp Arabia's inzending voor de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1900
Heikki Orvola (1943) ontwierp het 24h-servies met de variant Tuokio en de series Moreeni en Illusia (met Fujiwo Ishimoto)
Ulla Procopé (1921-1968) ontwierp de series Valencia en Mahonki en het Ruska-servies met de varianten Anemone en Rosmariini
Kyllikki Salmenhaara (1915-1981)
Hilkka Säynäjärvi (1917-1988)
Michael Schilkin (1900-1962) maakte vooral kleine sculpturen van dierenfiguren
Inkeri Seppälä ontwierp decoraties voor veel servieswerk
Aune Siimes (1909-1964) won in 1951 en 1954 de Gouden medaille op de Triënnale van Milaan
Tove Slotte (1957) ontwierp de Mumin-collectie, gebaseerd op de Moem-boekenserie van Tove Jansson
Oiva Toikka (1931-2019) begon zijn carrière als glaskunstenaar van 1956 tot 1959 bij Arabia
Esteri Tomula (1920-1998), ontwierp de series Fennia en Krokus
Kati Tuominen-Niittylä (1947) ontwierp de serie Storybirds
Raija Tuumi (1923-2016)
Raija Uosikkinen (1923-2004) ontwierp de series Pomona, Emilia en Ali en inspireerde zich ook op de Kalevala
Sakari Vapaavuori (1920-1989)
Anja Winquist (1934-2015)

In Arabianranta, nu een trendy woonwijk in Helsinki, zijn straten genoemd naar drie vooraanstaande Arabia-ontwerpers: Kaj Franck, Toini Muona en Birger Kaipiainen.

Iittala en Arabia hebben een gezamenlijk Design Center, met als topontwerpers onder anderen Fujiwo Ishimoto en Heikki Orvola.^[5]

Museum bewerken

In 1948 werd het Arabiamuseum in Helsinki geopend. Het Design Museum Arabia aan de Hämeentie in Arabianranta is onderdeel van het Iittala & Arabia Design Centre, een van de musea van het Design Museum Finland. Tot de collectie behoren Arabia-producten uit alle perioden sinds 1873.^[6]

Externe links bewerken

(fi) (en) Officiële website
(fi) (en) Arabia Art department society

Zie de categorie Arabia (brand) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Boijmans-identificatiecode voor kunstenaar 1748
↑ www.nordendesign.nl over Arabia. Gearchiveerd op 19 mei 2021.
↑ (en) finnishdesign.com over Arabia. Gearchiveerd op 29 januari 2020.
↑ Taskinen, Rita: Suomalainen Design From Finland, Kuka kukin on, Who’s Who in Finnish Design. Helsinki: Ornamo, 1992. ISBN 952-9748-04-3
↑ Design Lab. Gearchiveerd op 30 oktober 2021.
↑ (en) Arabia Design museum onderdeel van Iittala & Arabia Design Centre van het Fins design museum. Gearchiveerd op 2 november 2021.

[1] Boijmans-identificatiecode voor kunstenaar 1748

[2] www.nordendesign.nl over Arabia. Gearchiveerd op 19 mei 2021.

[3] (en) finnishdesign.com over Arabia. Gearchiveerd op 29 januari 2020.

[4] Taskinen, Rita: Suomalainen Design From Finland, Kuka kukin on, Who’s Who in Finnish Design. Helsinki: Ornamo, 1992. ISBN 952-9748-04-3

[5] Design Lab. Gearchiveerd op 30 oktober 2021.

[6] (en) Arabia Design museum onderdeel van Iittala & Arabia Design Centre van het Fins design museum. Gearchiveerd op 2 november 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]