ABCA12

ATP-binding cassette sub-familie A onderdeel 12, ook wel bekend als ATP-binding cassette transporter 12, is een eiwit dat in het menselijke lichaam onder de gen code ABCA12 geregistreerd staat.^[1]

Het gen behoort tot een superfamilie genen genaamd ATP-binding-cassette-familie, die verantwoordelijk zijn voor het transport van moleculen naar de diverse celmembranen. ABCA12 is vooral actief in de diverse huidcellen, alsook in andere weefsels en organen zoals bijvoorbeeld de teelbal, placenta, longen, maag, en de lever. Het is overigens ook vrij actief in de hersenen van de foetus. Het gen is verantwoordelijk voor de normale ontwikkeling van de opperhuid, die dient als een beschermende barrière tussen het lichaam en de buitenwereld. Hoewel de precieze functie van ABCA12 nog niet geheel duidelijk is, suggereren onderzoekers dat het een belangrijke rol speelt bij het transport van lipiden (vet) van en naar de huidcellen, dat gebruikt wordt voor de vorming van de opperhuid (epidermis).

Het ABCA12-gen bevindt zich in chromosoom 2 tussen positie 34 en 35 tussen de DNA-basenparen 215,621,772 en 215,828,656.

Gerelateerde aandoeningen bewerken

Mutaties in het ABCA12-gen zijn de oorzaak van een ernstige huidaandoening genaamd harlequin-type ichthyosis.^[2] In de meeste gevallen leidt een mutatie van het ABCA12-gen ertoe dat dit gen niet of onvoldoende geproduceerd kan worden, of in dusdanig verkleinde vorm geproduceerd wordt dat het gen zijn werk niet naar behoren kan uitvoeren. De afwezigheid van het ABCA12-gen veroorzaakt diverse problemen bij het vormen van de opperhuid voor en na de geboorte. Afwijkingen in het transport van lipiden verhinderen de huid bij de ontwikkeling van een goed functionerende externe huid barrière en resulteert uiteindelijk in een dikke harde schubben huid kenmerkend voor harlekijn ichthyosis.

Mutaties in het ABCA12-gen kunnen ook de oorzaak zijn van een ander ernstige huidaandoening, namelijk lamellar ichthyosis type 2.^[3]^[4] Mensen met deze huidaandoening hebben een rode, plaat-achtige huid over hun gehele lichaam. De mutaties die plaatsvinden in het ABCA12-gen zorgen ervoor dat een van de aminozuren (de bouwstenen van het gen), vervangen worden door een ander aminozuur. Deze mutaties vinden veelal plaats in belangrijke functionele regionen van het gen (deze regio's zijn verbonden aan het adenosinetrifosfaat (ATP), een molecuul dat energie toevoert uit chemische reacties in het lichaam.) Wijzigingen in de structuur van het ABCA12-gen resulteren erin dat het gen het transport van lipiden niet kan uitvoeren, wat op zijn beurt de ontwikkeling van de huid voor en na de geboorte beïnvloedt.

Literatuur bewerken

Lefévre C, Audebert S, Jobard F, Bouadjar B, Lakhdar H, Boughdene-Stambouli O, Blanchet-Bardon C, Heilig R, Foglio M, Weissenbach J, Lathrop M, Prud'homme JF, Fischer J (September 2003). Mutations in the transporter ABCA12 are associated with lamellar ichthyosis type 2. Hum. Mol. Genet. 12 (18): 2369–78. PMID 12915478. DOI: 10.1093/hmg/ddg235. *Sakai K, Akiyama M, Sugiyama-Nakagiri Y, et al. (2007). Localization of ABCA12 from Golgi apparatus to lamellar granules in human upper epidermal keratinocytes. Exp. Dermatol. 16 (11): 920–6. PMID 17927575. DOI: 10.1111/j.1600-0625.2007.00614.x.
Thomas AC, Tattersall D, Norgett EE, et al. (2009). Premature terminal differentiation and a reduction in specific proteases associated with loss of ABCA12 in Harlequin ichthyosis. Am. J. Pathol. 174 (3): 970–8. PMID 19179616. PMC 2665756. DOI: 10.2353/ajpath.2009.080860.
Yamanaka Y, Akiyama M, Sugiyama-Nakagiri Y, et al. (2007). Expression of the keratinocyte lipid transporter ABCA12 in developing and reconstituted human epidermis. Am. J. Pathol. 171 (1): 43–52. PMID 17591952. PMC 1941601. DOI: 10.2353/ajpath.2007.061207.
Thomas AC, Sinclair C, Mahmud N, et al. (2008). Novel and recurring ABCA12 mutations associated with harlequin ichthyosis: implications for prenatal diagnosis. Br. J. Dermatol. 158 (3): 611–3. PMID 17986308. DOI: 10.1111/j.1365-2133.2007.08277.x.
Rose JE, Behm FM, Drgon T, et al. (2010). Personalized smoking cessation: interactions between nicotine dose, dependence and quit-success genotype score. Mol. Med. 16 (7–8): 247–53. PMID 20379614. PMC 2896464. DOI: 10.2119/molmed.2009.00159.
Dean M, Rzhetsky A, Allikmets R (2001). The human ATP-binding cassette (ABC) transporter superfamily. Genome Res. 11 (7): 1156–66. PMID 11435397. DOI: 10.1101/gr.184901.
Jiang YJ, Lu B, Kim P, et al. (2008). PPAR and LXR activators regulate ABCA12 expression in human keratinocytes. J. Invest. Dermatol. 128 (1): 104–9. PMID 17611579. DOI: 10.1038/sj.jid.5700944.
Ohkubo T, Shibata N, Ohnuma T, et al. (2005). No genetic association between ATP binding cassette proteins and Japanese sporadic Alzheimer's disease. Dement Geriatr Cogn Disord 20 (2–3): 95–8. PMID 15980630. DOI: 10.1159/000086473.
Jiang YJ, Uchida Y, Lu B, et al. (2009). Ceramide stimulates ABCA12 expression via peroxisome proliferator-activated receptor {delta} in human keratinocytes.. J. Biol. Chem. 284 (28): 18942–52. PMID 19429679. DOI: 10.1074/jbc.M109.006973.
Annilo T, Shulenin S, Chen ZQ, et al. (2002). Identification and characterization of a novel ABCA subfamily member, ABCA12, located in the lamellar ichthyosis region on 2q34. Cytogenet. Genome Res. 98 (2–3): 169–76. PMID 12697999. DOI: 10.1159/000069811.
Akiyama M, Sugiyama-Nakagiri Y, Sakai K, et al. (2005). Mutations in lipid transporter ABCA12 in harlequin ichthyosis and functional recovery by corrective gene transfer. J. Clin. Invest. 115 (7): 1777–84. PMID 16007253. PMC 1159149. DOI: 10.1172/JCI24834.
Parmentier L, Clepet C, Boughdene-Stambouli O, et al. (1999). Lamellar ichthyosis: further narrowing, physical and expression mapping of the chromosome 2 candidate locus. Eur. J. Hum. Genet. 7 (1): 77–87. PMID 10094194. DOI: 10.1038/sj.ejhg.5200271.
Kelsell DP, Norgett EE, Unsworth H, et al. (2005). Mutations in ABCA12 underlie the severe congenital skin disease harlequin ichthyosis. Am. J. Hum. Genet. 76 (5): 794–803. PMID 15756637. PMC 1199369. DOI: 10.1086/429844.
Ota T, Suzuki Y, Nishikawa T, et al. (2004). Complete sequencing and characterization of 21,243 full-length human cDNAs. Nat. Genet. 36 (1): 40–5. PMID 14702039. DOI: 10.1038/ng1285.
Natsuga K, Akiyama M, Kato N, et al. (2007). Novel ABCA12 mutations identified in two cases of non-bullous congenital ichthyosiform erythroderma associated with multiple skin malignant neoplasia. J. Invest. Dermatol. 127 (11): 2669–73. PMID 17508018. DOI: 10.1038/sj.jid.5700885.
Sakai K, Akiyama M, Yanagi T, et al. (2009). ABCA12 is a major causative gene for non-bullous congenital ichthyosiform erythroderma. J. Invest. Dermatol. 129 (9): 2306–9. PMID 19262603. DOI: 10.1038/jid.2009.23.
Allikmets R, Gerrard B, Hutchinson A, Dean M (1996). Characterization of the human ABC superfamily: isolation and mapping of 21 new genes using the expressed sequence tags database. Hum. Mol. Genet. 5 (10): 1649–55. PMID 8894702. DOI: 10.1093/hmg/5.10.1649.
Thomas AC, Cullup T, Norgett EE, et al. (2006). ABCA12 is the major harlequin ichthyosis gene. J. Invest. Dermatol. 126 (11): 2408–13. PMID 16902423. DOI: 10.1038/sj.jid.5700455.

Externe links bewerken

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Entrez Gene: ATP-binding cassette. Gearchiveerd op 5 december 2010.
↑ Kelsell DP, Norgett EE, Unsworth H, et al. (May 2005). Mutations in ABCA12 underlie the severe congenital skin disease harlequin ichthyosis. Am. J. Hum. Genet. 76 (5): 794–803. PMID 15756637. PMC 1199369. DOI: 10.1086/429844. Gearchiveerd van origineel op 26 april 2020.
↑ Annilo T, Shulenin S, Chen ZQ, Arnould I, Prades C, Lemoine C, Maintoux-Larois C, Devaud C, Dean M, Denefle P, Rosier M (2002). Identification and characterization of a novel ABCA subfamily member, ABCA12, located in the lamellar ichthyosis region on 2q34. Cytogenet Genome Res 98 (2–3): 169–76. PMID 12697999. DOI: 10.1159/000069811.
↑ Lefevre C, Audebert S, Jobard F, Bouadjar B, Lakhdar H, Boughdene-Stambouli O, Blanchet-Bardon C, Heilig R, Foglio M, Weissenbach J, Lathrop M, Prud'homme JF, Fischer J (2003). Mutations in the transporter ABCA12 are associated with lamellar ichthyosis type 2. Hum Mol Genet 12 (18): 2369–78. PMID 12915478. DOI: 10.1093/hmg/ddg235.

[entrez-1] Entrez Gene: ATP-binding cassette. Gearchiveerd op 5 december 2010.

[pmid15756637-2] Kelsell DP, Norgett EE, Unsworth H, et al. (May 2005). Mutations in ABCA12 underlie the severe congenital skin disease harlequin ichthyosis. Am. J. Hum. Genet. 76 (5): 794–803. PMID 15756637. PMC 1199369. DOI: 10.1086/429844. Gearchiveerd van origineel op 26 april 2020.

[3] Annilo T, Shulenin S, Chen ZQ, Arnould I, Prades C, Lemoine C, Maintoux-Larois C, Devaud C, Dean M, Denefle P, Rosier M (2002). Identification and characterization of a novel ABCA subfamily member, ABCA12, located in the lamellar ichthyosis region on 2q34. Cytogenet Genome Res 98 (2–3): 169–76. PMID 12697999. DOI: 10.1159/000069811.

[4] Lefevre C, Audebert S, Jobard F, Bouadjar B, Lakhdar H, Boughdene-Stambouli O, Blanchet-Bardon C, Heilig R, Foglio M, Weissenbach J, Lathrop M, Prud'homme JF, Fischer J (2003). Mutations in the transporter ABCA12 are associated with lamellar ichthyosis type 2. Hum Mol Genet 12 (18): 2369–78. PMID 12915478. DOI: 10.1093/hmg/ddg235.

[1]

[2]

[3]

[4]